Αλόη, ο γιατρός στη γλάστρα

Η αλόη είναι χυμώδες πολυετές φυτό με πολλαπλές, κονδυλώδεις, ισχυρές και ινώδεις ρίζες και χοντρό σαρκώδες στέλεχος που φτάνει το ένα μέτρο στο ύψος.

Τα φύλλα της είναι πράσινα ή γκριζο-πράσινα, με λευκές κηλίδες σε κάποια είδη, παχιά και σαρκώδη, λογχοειδή, ενώ στις άκρες αιχμηρά οδοντωτά και φυτρώνουν σε σχήμα ροζέτας. Τα λουλούδια της εμφανίζονται στις άκρες όρθιου βλαστού και το σχήμα τους είναι σωληνοειδές με πορτοκαλοκόκκινες ή κίτρινες αποχρώσεις. Η ανθοφορία είναι μεγάλης διάρκειας. Είναι φυτό αειθαλές και χρειάζεται πολύ λίγο νερό για να ευδοκιμήσει. Υπάρχουν περίπου 200 αυτόχθονα είδη.

«Τέσσερα είναι τα βασικά συστατικά για την υγεία του ανθρώπου, τα δημητριακά, το σταφύλι, η ελιά και η αλόη. Το πρώτο θρέφει, το δεύτερο ανυψώνει το πνεύμα, το τρίτο δίνει αρμονία και το τέταρτο θεραπεύει.» ~Cristoforo Colombo, 1451 - 1506

Ονομασία

Η επιστημονική ονομασία του φυτού είναι Aloe vera barbadensis. Το όνομα αλόη προέρχεται από την Αραβική λέξη "alloeh" που σημαίνει ''πικρό'', το vera από το λατινικό verus που σημαίνει "αληθινός", ενώ το barbadensis αναφέρεται στα νησιά Barbados. Η προέλευση του φυτού κατά πάσα πιθανότητα είναι από τη βόρεια Αφρική, κατά μήκος του άνω Νείλου στο Sudan, ενώ στη συνέχεια, κατά τον 17ο αιώνα, το φυτό μεταφέρθηκε και εγκλιματίστηκε στην περιοχή της Μεσογείου και στις πιο τροπικές και θερμές περιοχές του κόσμου, στις Bahamas, στην Κεντρική Αμερική, στο Mexico, στις νότιες ΗΠΑ, τη νοτιοανατολική Ασία και τις Δυτικές Ινδίες.

Ιστορικά στοιχεία
H ιατρική ιστορία του φυτού αυτού χάνεται μέσα στους αιώνες. Οι πρώτες καταγραφές της παρουσίας της, οι οποίες διασώζονται μέχρι σήμερα, ξεκινούν το 2.500 π.Χ. από τους Σουμέριους οι οποίοι τη χρησιμοποιούσαν ευρέως για χαλάρωση σε όλο το σώμα, για θεραπεία των πληγών αλλά και δερματικών προβλημάτων.

Σίγουρα ο λαός αυτός παρατήρησε τον τρόπο που η ίδια η αλόη κλείνει μόνη της τις πληγές της μέσα σε λίγες ώρες. Ίσως το ίδιο μπορούσε να κάνει και σ’ αυτούς. Και το έκανε.

Ο Μέγας Αλέξανδρος θεραπεύθηκε δύο φορές από το χυμό της αλόης. Από μια λοίμωξη, πίνωντας το χυμό της, και από ένα τραυματισμό με βέλος, όταν το τραύμα επουλώθηκε μέσα σε λίγες μέρες μετά από συνεχείς επαλείψεις με λάδι αλόης. Ο δάσκαλος του Αριστοτέλης, που κατείχε μοναδική γνώση για την αλόη, προέτρεψε τον Αλέξανδρο να καταλάβει το νησί Socotra, στα νότια της Υεμένης όπου η αλόη είναι αυτοφυής σε τεράστιες ποσότητες. Στην αρχαιότητα η νήσος Σοκότρα λεγόταν Διοσκορίδιος νήσος, λόγω του Έλληνα βοτανολόγου (του πατέρα της βοτανολογίας) Διοσκορίδη του Πεδάνιου. Ο Διοσκορίδης στα βιβλία του "Περι ύλης Ιατρικής" αναφέρει για την αλόη:

"Αποτοξινώνει το στομάχι, βοηθά στο έλκος, στη φαγούρα, στους ερεθισμούς του δέρματος, στις αιμορροΐδες, στα κτυπήματα και τους μώλωπες, σταματά την τριχόπτωση, τους στομαχικούς πόνους, την αιμορραγία από πληγές, τις αρρώστιες του στόματος και των ματιών και την αμυγδαλίτιδα".

Οι παραπάνω περιπτώσεις έχουν πλέον σήμερα επαληθευτεί και επιστημονικά. Στο Μεσαίωνα η αλόη βοηθούσε τους ναυτικούς επουλώνοντας τα εγκαύματα από τον ήλιο από τις άπειρες ώρες δουλειάς πάνω στο καράβι και χρησιμοποιούταν σαν διατροφικό συμπλήρωμα για να μην πεθαίνουν από σκορβούτο. Ο Κολόμβος σε όλα τα ταξίδια του μετέφερε στα πλοία του γλάστρες αλόης, την οποία και ονόμασε "ο γιατρός στη γλάστρα".

Σύσταση 

Η αλόη περιέχει 96% νερό και στο υπόλοιπο 4% βρίσκονται τα θαυματουργά συστατικά της. Όταν τα φύλλα της για κάποιο λόγο τραυματιστούν, τα συστατικά της βοηθούν να θεραπευτεί άμεσα το τμήμα που έχει πληγεί. Τα ίδια συστατικά προστατεύουν το φυτό από βακτήρια και μύκητες. Τα φύλλα της αλόης περιέχουν ένα είδος gel το οποίο αφού συλλεχθεί, περνά από τη διαδικασία της παστερίωσης και δίνει τον υγρό χυμό που μπορούμε να πιούμε ή να χρησιμοποιήσουμε σε κρέμες και lotion. Η αγνή γέλη αλόης αποτελείται κυρίως από νερό και πολυσακχαρίτες (πηκτίνες, ημι-κυτταρίνες, γλυκομαννάνη, acemannan και παράγωγά μαννόζης). Επίσης περιέχει αμινοξέα, λιπίδια, στερόλες (lupeol, καμπεστερόλη και β-σιτοστερόλη), ταννίνες και ένζυμα.

Θεραπευτικές ιδιότητες
Ο χυμός της, σε εσωτερική λήψη, θεραπεύει τα πεπτικά έλκη και βοηθά στη θεραπεία των συμπτωμάτων της νόσου του Crohn, χάρη στην επουλωτική της ικανότητα. Σε μικρές δόσεις είναι τονωτική για το στομάχι, ενώ σε μεγαλύτερες λειτουργεί ως καθαρτικό και έμμεσα ως εμμηναγωγό και ανθελμινθικό. Επιταχύνει το μεταβολισμό των κυττάρων και με αυτό τον τρόπο βοηθά στην αποτοξίνωση. Οι πολυσακχαρίτες που βρίσκονται στο gel της αλόης, ενεργοποιούν τα λεμφοκύτταρα με αποτέλεσμα την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Σε εξωτερική χρήση, το gel ή το λάδι της αλόης βοηθά το δέρμα αυξάνοντας την παραγωγή του κολλαγόνου. Η φρέσκια γέλη της παραδοσιακά χρησιμοποιείται κατευθείαν πάνω σε πληγές και εγκαύματα και αυτό επειδή προωθεί την επούλωση, με την άμεση τόνωση της δραστηριότητας των ινοβλαστών. Η ενεργοποίηση των ινοβλαστών από τη γέλη έχει αναφερθεί ότι αυξάνει τόσο το κολλαγόνο όσο και τη βιοσύνθεση πρωτεογλυκανών παροτρύνοντας κατ' αυτό τον τρόπο την επιδιόρθωση των ιστών. Εν συντομία επιταχύνει την επούλωση πληγών μέχρι και 5 φορές και απορροφάται 7 φορές πιο γρήγορα και βαθύτερα από ότι το νερό, διαπερνώντας όλες τις στοιβάδες του δέρματος. Μειώνει τις φλογώσεις και το κάψιμο που προέρχεται από την ηλιακή ακτινοβολία. Η υδατική της ικανότητα επουλώνει γρήγορα το κατεστραμμένο δέρμα ακριβώς όπως το φυτό δρα στα δικά του φύλλα. Επίσης είναι ιδανική για την περιποίηση και την πρόληψη δημιουργίας ουλών στην ακμή.
Η αλόη καταπολεμά την ουλίτιδα μέσα σε 1 μόλις εβδομάδα, όταν χρησιμοποιείται σε οδοντόκρεμες, διορθώνει προβλήματα στα ούλα και προλαμβάνει της ασθένεια περιοδοντίτιδα, ιδίως σε οδοντόκρεμα που συνδυάζει αλόη και πρόπολη. Έχει αντισηπτική δράση σε μικρά κοψίματα και βοηθά στη τάχιστη επούλωση τους.

Editor's note: Είναι τουλάχιστον ανεπίτρεπτο να ασχολείστε με εναλλακτικές θεραπείες και να μη διατηρείτε μια γλάστρα με αλόη στο κήπο ή το μπαλκόνι σας. Μάθετε να φιλετάρετε την αλόη κάνοντας click εδώ. Βρείτε περισσότερες συνταγές με αλόη εδώ.

Credits: googledocs, wikipedia, greatlie, fisikashop