Δαμάστε τις εποχικές αλλεργίες

Τώρα που έρχεται η άνοιξη και θα τρέχετε με τις εποχικές αλλεργίες, τις αλλεργικές και χρόνιες ρινίτιδες, να ξέρετε οτί δεν είστε μόνοι. Εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι ανά το πλανήτη υποφέρουν από αλλεργίες που συνοδεύουν τον ετήσιο οργασμό της φύσης και αναζητούν ολοένα και περισσότερο λύσεις στο φαρμακείο της φύσης και τα γιατροσόφια.

Οι συνήθεις ύποπτοι είναι η γύρη, η σκόνη και οι μύκητες που βρίσκονται αυτή την εποχή σε αφθονία στο έδαφος και την ατμόσφαιρα. Προκαλούν στους επιρρεπείς οργανισμούς πολλαπλά συμπτώματα που περιλαμβάνουν ερυθρότητα και κνησμό σε οφθαλμούς και δέρμα, εξανθήματα, βλεννώδεις εκκρίσεις, καταρροή και ενοχλητικό επαναλαμβανόμενο πταρμό. Μήπως κάπου εκεί ανάμεσα αναγνωρίζετε και τον εαυτό σας;
Αυτοί που υποφέρουν από εποχικές αλλεργίες πολύ συχνά βρίσκουν δύσκολο εώς αδύνατο να ασχοληθούν με απλές εαρινές δραστηριότητες, όπως την ενασχόληση με το κήπο ή τη πεζοπορία στο ύπαιθρο. Πολλές φορές οι καθημερινές δραστηριότητες όπως η δουλειά, το σχολείο ή απλά ένας νυκτερινός ύπνος, αποτελούν πραγματικό βάσανο. Η βιομηχανία αντιαλλεργικών και αντιισταμινικών φαρμάκων είναι μεγάλη μπίζνα με μεγάλη ποικιλία σκευασμάτων για κάθε είδους σύμπτωμα. Αν και η πλειονότητα αυτών των σκευασμάτων ανακουφίζουν άμεσα από τα συμπτώματα, δεν είναι όλα τα σκευάσματα κατάλληλα για όλους τους ανθρώπους. Οι παρενέργειες τους περιλαμβάνουν υπνηλία ή νευρικότητα, ενώ μπορεί να είναι ασύμβατα με τη φαρμακευτική αγωγή που πιθανόν να λαμβάνει κάποιος, όπως φάρμακα για την υπέρταση, το άσθμα, το γλαύκωμα, τις προστατικές ασθένειες και δε πρέπει σε καμία περίπτωση να συμβαδίζουν με αντικαταθλιπτική αγωγή. Στη καλύτερη των περιπτώσεων τα αντιισταμινικά φάρμακα, που σημειωτέον συνταγογραφούνται σωρηδόν, παράγουν παρενέργειες που καθιστούν αδύνατη τη χρήση τους σε τακτά διαστήματα ή σε καθημερινή βάση, ανάλογα πάντα με τις ανάγκες του ασθενούς.

Όλα τα παραπάνω δεδομένα οδηγούν σήμερα τους ανθρώπους να αναζητούν φυσικές και εναλλακτικές μεθόδους για να ανακουφιστούν από τα συμπτώματα των εποχικών αλλεργιών. Τα βοτανικά σκευάσματα και τα γιατροσόφια δίνουν και παίρνουν, μιας και παρουσιάζουν ελάχιστοποιημένες πιθανότητες παρενεργειών, σε σχέση με τα συμβατικά φάρμακα, και είναι πιο κατάλληλα για ευρύτερες ομάδες ανθρώπων. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος να αποκτήσετε γνώση σχετικά με τις ιδιότητες των βοτάνων και το κυριότερο, να επανακαταλάβετε την αυτονομία σας.

Οι εποχικές αλλεργίες προκαλούν πληθώρα συμπτωμάτων. Τα βότανα που θα παρουσιαστούν παρακάτω θεραπεύουν στοχευμένα συγκεκριμένα συμπτώματα. Βρείτε αυτό που σας ταιριάζει και χρησιμοποιήστε το ανάλογα.

Ρινική αποσυμφόρηση

Σημείωση: Ο βλεννογόννος ιστός είναι είδος επιθηλιακού ιστού που επενδύει τα κοίλα όργανα και τις κοιλότητες του σώματος που επικοινωνούν με το περιβάλλον (πχ. ρινική κοιλότητα, στοματική κοιλότητα, στομάχι, γεννητικά όργανα κτλ.). Αποτελείται από δύο στιβάδες κυττάρων. Τα κύτταρα της εξωτερικής στιβάδας παράγουν και εκκρίνουν τη βλέννα. Η βλέννα είναι παχύρρευστη και κολλώδης ουσία που παράγεται από τα κύτταρα των βλεννογόνων και παγιδεύει τους περισσότερους μικροοργανισμούς που προσπαθούν να εισέλθουν στον οργανισμό μας.

Το μπούκωμα και ο πόνος της ρινικής κοιλότητας είναι το σήμα κατατεθέν των εποχικών αλλεργιών. Για την ακρίβεια αποτελεί το plan-B του οργανισμού για τη προστασία από τις αλλεργιογόνες ουσίες. Το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιεί τους αμυντικούς μηχανισμούς του έναντι στις ουσίες που προκαλούν αλλεργία, όπως η γύρη, τα σπόρια των μυκήτων και τα μόρια της σκόνης. Η μύτη μπουκώνει και τρέχει, ο βήχας είναι εξαντλητικός και το φτέρνισμα ασταμάτητο. Το σύστημα προσπαθεί να εκμηδενίσει την είσοδο των αλλεργιογόνων ουσιών στον οργανισμό, επενδύοντας τα με ένα παχύ στρώμα βλέννης, ενώ όσα μπήκαν προσπαθεί να τα αποβάλλει ερεθίζοντας το αντανακλαστικό του βήχα και του πταρμού. Αν και είναι ενοχλητικά, η καταρροή, το φτέρνισμα και ο παραγωγικός βήχας είναι δείγματα πως το ανοσοποιητικό είναι σε καλή κατάσταση και λειτουργεί. Η υπερβολική συγκέντρωση βλέννας στους κόλπους του προσώπου και τα ιγμόρεια όμως, προκαλεί έντονα πιεστικά συμπτώματα και άλγος πίσω από τα μάτια, στο μέτωπο και γενικά στο πρόσωπο.

Τα αποσυμφορητικά σε μορφή ρινικού spray είναι το κλασικό φάρμακο εκλογής. Το πιο κοινό δραστικό τους συστατικό είναι η οξυμεταζολίνη και η ψευδοεφεδρίνη.

Η πρώτη προκαλεί εξάρτηση. Ανακουφίζει άμεσα αλλά προσωρινά, με τη δράση της να μη ξεπερνά τις 2 - 3 ώρες, οπότε ο ασθενής υποχρεώνεται να ξαναχρησιμοποιήσει το σκεύασμα εντός λίγων ωρών. Η συνεχής χρήση του αποσυμφορητικού πέραν των 5 - 7 ημερών δημιουργεί εξάρτηση του ασθενούς από το φάρμακο με άμεσο επακόλουθο τη δημιουργία φαρμακευτικής ρινίτιδας. Σε απλά ελληνικά, η μύτη εξαρτάται από το αποσυμφορητικό για να παραμένει ανοικτή, δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε χειρουργική επέμβαση, με υπερήχους ή φωτοπηξία (laser) του βλεννογόνου της μύτης.

Η δεύτερη, που έχει γίνει μόδα τα τελευταία χρόνια και σε χάπια για το κρύωμα, δρα μεν άμεσα αλλά μπορεί να προκαλέσει έντονη διέγερση με κύρια συμπτώματα την αύξηση του καρδιακού ρυθμού, νευρικότητα και αϋπνία.

Ευτυχώς η φύση διαθέτει ένα μεγάλο οπλοστάσιο το οποίο πρέπει να εκμεταλλευόμαστε στο έπακρο, πριν καταλήξουμε στα φάρμακα. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε βαρύ το κεφάλι και τη μύτη μπουκωμένη, δοκιμάστε τα εξής:

Χρένο (Horseradish): Έχει άριστες φαρμακευτικές ιδιότητες λόγω των ελαίων που περιέχει, αν και το γνωρίζουμε μόνο μέσα από συνταγές μαγειρικής. Το έντονο άρωμα και η οξεία γεύση της φρεσκοτριμμένης ρίζας του χρένου το καθιστούν χρήσιμο στο κρύωμα και στο μπούκωμα της μύτης. Προετοιμάστε ένα ζωμό από τη ρίζα του χρένου σε βραστό νερό και κάντε μερικές εισπνοές. Δείτε ένα πολύ ενδιαφέρον video του καναλιού ABC σχετικά με τις αντιαλλεργικές ιδιότητες του χρένου εδώ.

Μέντα (Mint): Τις ιδιότητες της μέντας τις αναλύσαμε διαξοδικά σε αυτό το άρθρο. Μεταχειριστείτε τη με τον ίδιο τρόπο με το χρένο για να αποσυμφορήσετε τη μύτη αλλά και τους πνεύμονες.

Εισπνοές

Οι εισπνοές των ατμών όπου έχουν εμβαπτιστεί βότανα είναι μια πολύ δημοφιλής μέθοδος αντιμετώπισης των συμπτωμάτων από το αναπνευστικό, που εκτείνεται από τη ρινική κοιλότητα μέχρι και τους πνεύμονες. Οι υδρατμοί μεταφέρουν θερμότητα και υγρασία στις ερεθισμένες μεμβράνες και τους βλεννογόνους, γεγονός που βοηθά στη διάλυση και την απόχρεμψη της βλέννας.

Για να κάνετε εισπνοές βάλτε σε μια κατσαρόλα νερό και το βότανο της επιλογής σας, βράστε το, τοποθετήστε μια πετσέτα πάνω από το κεφάλι σας, σκύψτε πάνω από τη κατσαρόλα (σε εύλογη απόσταση να μη κάνετε εγκαύματα από τους υδρατμούς) και κάντε βαθιές εισπνοές για μερικά λεπτά. Μπορείτε να επαναλάβετε τη διαδικασία 2 - 3 φορές την ημέρα.
Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και στο μπάνιο σας. Τυλίξτε τα βότανα σε ένα λεπτό πανί ή τσαντήλα (τυρόπανο), βάλτε καυτό νερό στη μπανιέρα και βυθίστε μέσα τα βότανα, ώστε να φτιάξετε ένα "γιγαντιαίο τσάι". Οι υδρατμοί από το καυτό νερό που θα αναδύονται θα περιέχουν τις ουσίες από τα βότανα. Έπειτα προσθέστε κρύο νερό, μέχρι να γίνει το νερό της μπανιέρας ανεκτό για το δέρμα σας, και κάντε λουτρό. Κατάλληλα βότανα για τη παραπάνω χρήση είναι ο ευκάλυπτος, η μέντα, το θυμάρι, το χαμομήλι και οι πευκοβελόνες. 

Αντιβηχικά και αποχρεμπτικά

Τα σιρόπια είναι το πρώτο όπλο κατά του βήχα και της έντονης απόχρεμψης που δημιουργούν οι αλλεργίες. Η δουλειά των αποχρεμπτικών είναι να αραιώνουν τη πυκνότητα της βλέννης, ώστε να μπορεί να αποβληφθεί διαμέσου του βήχα. Αντί να χρησιμοποιείτε φάρμακα, δοκιμάστε αυτά που έχει να σας προσφέρει η φύση.

Γλυκάνισος (anise seeds) : Συνιστάται στη περίπτωση που έχουν συσσωρευθεί εκκρίσεις στο βρογχικό δένδρο. Για να ενθαρρύνετε το βήχα και την απόχρεμψη, προετοιμάστε έγχυμα από 1-2 κουταλάκια του γλυκού κοπανισμένους σπόρους γλυκάνισου σε 1 κούπα βραστό νερό και πιείτε το με λίγο μέλι. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε στο κοινό σας τσάι 1 σταγόνα αιθέριο έλαιο γλυκάνισου.

Φλόμος ή μελισσαντρό (Verbascum ή Mullein): Έχει πολύ καλές αποχρεμπτικές ιδιότητες και ανακουφίζει από τη φλεγμονή των βλεννογόνων μεμβρανών. Είναι βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Τα φύλλα του προετοιμάζονται σαν αφέψημα (τσάι) σε αναλογία 1:1, δηλαδή ένα κουταλάκι του γλυκού βότανο σε μια κούπα βραστό νερό. Αφήστε το για 10 λεπτά σκεπασμένο να εκχυλιστεί, έπειτα σουρώστε το και πιείτε το.

Θυμάρι (Thyme) : Παρόμοιες με το φλόμο ιδιότητες, ανακουφίζει τον ερεθισμένο λαιμό, το βήχα και προάγει την απόχρεμψη. Φτιάξτε αφέψημα με 1 - 2 κουταλάκια του γλυκού ξερό θυμάρι σε 1 κούπα βραστό νερό και πιείτε το.

Κουφοξυλιά ή Ζαμπούκο (Εlderberry): Στη βοτανική χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη αυτού του ξακουστού φυτού, φύλλα, φλοιός, καρπός, ρίζα και άνθη. Είναι κατάλληλο για κάθε φλεγμονή του ανωτέρου αναπνευστικού που συνοδεύεται από καταρροή, καθώς και για την ιγμορίτιδα. Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε 2 κουταλάκια του γλυκού αποξηραμένα άνθη σε μια κούπα βραστό νερό, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε 10 λεπτά. Το σουρώνουμε και το πίνουμε. Αν προσθέσετε και λίγη μέντα μέσα στο ρόφημα θα απαλλαγείτε από το μπούκωμα της μύτης και το "βαρύ κεφάλι".

Ανακούφιση από τον πονόλαιμο

Ο επίμονος βήχας που συνοδεύει τις εποχικές αλλεργίες προκαλεί ερεθισμό και πόνο στο λαιμό και βράγχο φωνής. Για να ανακουφιστείτε από το πονόλαιμο που σας ταλαιπωρεί έχετε στη διάθεση σας τα εξής: Πιπερόριζα, κανέλα, μέντα, θυμάρι, μελισσόχορτο, φλοιό βελανιδιάς και φασκόμηλο.
Το αφέψημα από πιπερόριζα (ginger) γίνεται αφού τρίψουμε τη φρέσκια ρίζα και βάλουμε 1 κουταλάκι του γλυκού σε μια κούπα βραστό νερό. Το αφήνουμε για μερικά λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε. Η μέντα παρέχει αναλγητικές ιδιότητες και ανακουφίζει από το πόνο του λαιμού, ενώ η κανέλα έχει άριστες αντιμικροβιακές ιδιότητες. Το θυμάρι έχει ήπιες αντισηπτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται και για γαργάρες. Επιπλέον και με το φασκόμηλο μπορείτε να κάνετε εκπλύσεις ή γαργάρες που θα σας ανακουφίσουν από τις επώδυνες και ερεθισμένες αμυγδαλές, τη στοματίτιδα και το πονόλαιμο. Η βελανιδιά είναι γνωστή για την στυπτική της δράση, ενώ το αφέψημα του φλοιού της είναι πολύ αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση των αναπνευστικών λοιμώξεων. Κάντε εκπλύσεις στόματος με το αφέψημα της. Τέλος, για να μη μακρηγορώ, μπορείτε να κάνετε και συνδυασμούς βοτάνων στο αφέψημα σας.

Γενικές οδηγίες και σκέψεις

Αντίθετα με τα αντιισταμινικά φάρμακα που επιδρούν σε όλο το σώμα, τα βότανα δρουν σε στοχευμένα όργανα και σε συγκεκριμένα συμπτώματα. Αν και πολλές φορές δεν έχουν την ισχύ να ανακουφίσουν από τις πιο βαριές εκδηλώσεις, μπορούν να βοηθήσουν ώστε να μειώσετε τις δόσεις των φαρμάκων που απαιτούνται συνήθως. Ο φυσιολογικός ορός και το θαλασσινό νερό απελευθερώνουν και ενυδατώνουν την ερεθισμένη τη ρινική οδό. Για τα εξανθήματα δοκιμάστε να κάνετε λουτρό με σκευάσματα που περιέχουν νιφάδες και πρωτεΐνη βρώμης (ψάξτε για oatmeal στα συστατικά). Τέλος η ομοιοπαθητική προσέγγιση ίσως έχει να σας προσφέρει κάποια ανακούφιση.

Προφυλάξεις
Να μη ξεχνάτε οτί τα βότανα δεν είναι πάντα συμβατά με όλες τις φάσεις της ζωής μας, όπως τη βρεφική και παιδική ηλικία, την εγκυμοσύνη, τη γαλουχία ή και τη λήψη συγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής. Πάντα να συμβουλεύεστε κάποιον ειδικό που θα σας κατατοπίσει ανάλογα, ώστε να προχωρήσετε στη χρήση των βοτάνων με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Tips για να μειώσετε την επίδραση των αλλεργιογόνων

Κρατήστε καθαρό το σπίτι σας. Ηλεκτρική σκούπα, συχνό ξεσκόνισμα και πλύσιμο των κλινοσκεπασμάτων.
Κάντε ένα ντους πριν τη νυκτερινή κατάκλιση. Έτσι θα αφαιρέσετε γύρη και σκόνη που μπορεί να έχουν επικαθίσει στα μαλλιά και το δέρμα σας.
Κάντε ρινικές εκπλύσεις με το "μαγικό λυχνάρι" (neti pot). Διαβάστε το σχετικό άρθρο από τα ΝΕΑ online.
Αποφύγετε τις περιττές υπαίθριες ενασχολήσεις σε ημέρες με έντονους ανέμους.
Τρώτε μέλι. Ο λόγος είναι για να ασκείτε σιγά-σιγά τον οργανισμό σας στη γύρη που περιέχει το μέλι σε μικρές ποσότητες, ώστε να ελαχιστοποιείτε προοδευτικά τη μελλοντική επίδραση της.

Credits: motherearthliving.com, wikipedia.org, galinos.gr, iatropedia.gr