Polysorbate 80

Το Polysorbate 80, γνωστό επίσης και με τις ονομασίες πολυσορβιτόλη 80, polyoxyethylene sorbitan monooleate και Tween 80, είναι ένα χρυσοκίτρινο, παχύρρευστο, υδατοδιαλυτό υγρό με ελαφρώς πικρή γεύση. Είναι μια μη ιονική, επιφανειοδραστική ουσία με ιδιότητες γαλακτωματοποιητή. Χρησιμοποιείται σε πολλά προϊόντα όπως τρόφιμα, καλλυντικά, φάρμακα, βιταμινούχα σκευάσματα και εμβόλια. Ο κωδικός του είναι E 433. Παράγεται σε όλα τα μέρη του κόσμου από τη αντίδραση της σορβιτόλης, του οξειδίου του αιθυλενίου και του ολεϊκού λιπαρού οξέος (όπως στο ελαιόλαδο).

Χρησιμοποιείται πολύ σε παγωτά και παγωμένα γλυκίσματα γιατί τα κάνει μαλακά και αποτρέπει το εύκολο λιώσιμο τους. Επίσης προστίθεται σε καρυκεύματα, λίπη ζαχαροπλαστικής, επιδόρπια που περιέχουν ζελατίνη, τσίκλες, τρόφιμα σε άλμη, έτοιμη σαντιγύ και προϊόντα light. Στα καλλυντικά μπαίνει σε κρέμες, lotion, σαμπουάν, υγρά σαπούνια και σε στοματικά διαλύματα. Τέλος μπορείτε να το βρείτε και σε μερικά χημικά φυτοφάρμακα για την εξουδετέρωση των αγριόχορτων (!).
Τη δεκαετία του '80 το Polysorbate 80 προωθήθηκε ως φάρμακο κατά της απώλειας μαλλιών και έτυχε ενθουσίωδους αποδοχής από το καταναλωτικό κοινό. Το 1986 διάφοροι φορείς των ΗΠΑ, όπως οι δικαστικές αρχές, ο FDA και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission) απαγόρευσαν να χρησιμοποιούνται ισχυρισμοί για τη θεραπευτική δράση του χημικού στα διάφορα προϊόντα που υποτίθεται πως καταπολεμούν τη φαλάκρα. Ακόμη και σήμερα, εν έτει 2013, μπορείτε να βρείτε προϊόντα κατά της αλωπεκίας που περιέχουν τη συγκεκριμένη ουσία.

Ασφάλεια

Εκ πρώτης όψης, το Polysorbate 80 δε φαίνεται να είναι κάτι τόσο κακό. Σε άσχετους, όπως εμείς, ακούγεται να προέρχεται από την αντίδραση ζάχαρης και ελαιολάδου. Έχει καθοριστεί ως ανώτατο επιτρεπτό όριο λήψης τα 25 mg/kg σωματικού βάρους. Στην Ευρώπη και την Αμερική οι άνθρωποι καταναλώνουν περίπου 100 mg Polysorbate 80 ημερησίως από τρόφιμα μόνο. Όπου και να διαβάσετε θα σας πούν πως είναι ασφαλής ουσία. Τα πράγματα δυστυχώς δεν είναι ακριβώς έτσι.

Το 1993, κατά τη διάρκεια ερευνών σε πειραματόζωα, το Polysorbate 80 ενέθηκε σε ανήλικα θηλυκά ποντίκια. Αποτέλεσμα ήταν η πρόκληση δυσμορφιών στα αναπαραγωγικά όργανα τους και ιδίως στις ωοθήκες. Επίσης αυξήθηκε ο κίνδυνος σχηματισμού θρόμβων στο αίμα, εμφραγμάτων, καρδιακής ανεπάρκειας και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Επίσης έχει γίνει συσχετισμός του χημικού με τη πρόκληση αλλεργικών αντιδράσεων, αναφυλακτικού shock και πρόκληση γαστρεντερικών προβλημάτων. Σύμφωνα με άρθρο του PubMed η χρήση του Polysorbate 80 είναι ο πιο γρήγορος δρόμος της εγκύου προς την αναφυλαξία και είναι ιδιαίτερα επιβλαβής σε άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Crohn.

Χρόνια αργότερα το Polysorbate 80 απασχόλησε εκ νέου τον επιστημονικό κόσμο, στον τομέα των εμβολιασμών. Αποτελεί συστατικό σε πολλά εμβόλια και ιδίως στο πολύ πρόσφατο εμβόλιο κατά του ιού Η1Ν1. Μπορείτε να κάνετε το συσχετισμό ανάμεσα στα θηλυκά ποντίκια και τον εαυτό σας;

Να σημειωθεί πως για όλα τα παραπάνω δεν έχουν γίνει ποτέ πειράματα σε ανθρώπους, ούτε έχει χορηγηθεί η ουσία από του στόματος, ώστε να εξαχθούν ασφαλή και τελικά επιστημονικά συμπεράσματα σχετικά με την ασφάλεια του Polysorbate 80.

Σύμφωνα με τη διεθνή λίστα ασφάλειας υλικών (Material Safety Data Sheet Listing, MSDS) το Polysorbate 80 έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

1. Είναι ελαφρώς εύφλεκτο
2. Είναι ερεθιστικό για το δέρμα, τους οφθαλμούς και σε περίπτωση κατάποσης
3. Μπορεί να προκαλέσει αναπαραγωγική δυσλειτουργία
4. Μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις στο γενετικό υλικό (DNA)
5. Μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη όγκων

Δεν ακούγεται πάντως σαν μια ουσία που θα θέλατε να περιέχει η ενυδατική κρέμα ή το παγωτό σας ή ακόμα χειρότερα το εμβόλιο κατά της γρίπης που κάνετε κάθε χρόνο, εε;

Η πικρή αλήθεια είναι πως εκτιθέμεθα καθημερινά σε μυριάδες τοξικές ουσίες. Τουλάχιστον ας αποφύγουμε αυτά που βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας. Και κλείστε τα αυτιά σας σε αυτούς που λένε πως το Polysorbate 80 είναι φυσικό προϊόν για να γαλακτωματοποιήσετε τα καλλυντικά σας. Για όλους τους παραπάνω λόγους δε θα προχωρήσω σε οδηγίες σχετικά με τις αναλογίες χρήσης του σε καλλυντικά και άλλα προϊόντα.

Credits: goodguide.com, drugs.com, livestrong.com, wisegeek.com