Καμφορά

Η καμφορά είναι μια λευκή, κηρώδης, κρυσταλλική ουσία που παράγεται από το φυτό Cinnamonum camphora ή αλλιώς καμφορά η αυθεντική. Υπάρχει και η καμφορά του Borneo, που προέρχεται από το φυτό Dryobalanops camphora, η οποία είναι σχετικά άγνωστη στη Δύση αλλά εκτιμάται πολύ στις χώρες της Ασίας και της Ινδονησίας.

Το έλαιο της καμφοράς χρησιμοποιήθηκε για χιλιάδες χρόνια στη παραδοσιακή κινέζικη ιατρική, στη λατρευτική ζωή αλλά και στη περιποίηση των νεκρών. Ο Marco Polo το 13ο αιώνα του έκανε ιδιαίτερη μνεία και το 1571 ο πορτογάλος ποιητής Luís de Camões το χαρακτήρισε ως "βάλσαμο για κάθε ασθένεια". Στην Ινδία το φυτό αποκαλείται kapoor, σανσκριτικά karpūra, και καίγεται σαν προσφορά στους θεούς σε εορτές και τελετές. Η λέξη καμφορά προέρχεται από την Αράβικη al-Kafur που σημαίνει κιμωλία, λόγω της λευκότητας της.

About the Plant
Το βοτανικό όνομα του δέντρου της καμφοράς είναι Cinnamonum camphora και ανήκει στην οικογένεια των Lauraceae. Φύεται σε διάφορες περιοχές της Ασίας όπως Κίνα, Ιαπωνία, Vietnam, Taiwan, Sri Lanka και την ευρύτερη Άπω Ανατολή.
Είναι ένα αειθαλές δέντρο που αναπτύσσεται με πολύ αργό ρυθμό, φτάνει σε πολύ μεγάλο ύψος (15-30 μέτρα) και πλάτος, έχει πυκνή διακλάδωση και ρίζωμα, παράγει μικρά λευκά άνθη και κόκκινους καρπούς που μοιάζουν με μούρα. Δείτε τις παρακάτω φωτογραφίες.

Μπορεί να ευδοκιμήσει σε υποτροπικές περιοχές και σήμερα καλλιεργείται συστηματικά στην Ινδία, την νοτιοανατολική Ευρώπη, την Αίγυπτο, τη California και Florida των ΗΠΑ και στην Αργεντινή. Μερικοί καλλιεργητές υποστηρίζουν πως το δέντρο δε μπορεί να δώσει ικανή παραγωγή αν δεν έχει φτάσει στην ηλικία των 50 ετών. Δηλαδή αν σκοπεύετε να ασχοληθείτε με τη γεωργία μη το θεωρήσετε σαν μια καλή επένδυση που θα αποφέρει άμεσα κέρδος.

Παραγωγή καμφοράς
Για να παραχθεί η καμφορά με τη μορφή κρυστάλλων τα φύλλα και ο φλοιός υπόκεινται σε επεξεργασία που περιλαμβάνει απόσταξη. Ο χημικός τύπος της καμφοράς είναι C₁₀H₁₆O. Η καμφορά είναι ιδιαίτερα πτητική ουσία που αναβλύζει άρωμα ακόμα και σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Το 1903 ο Gustaf Komppa συνέθεσε τεχνητά τη χημική σύσταση της καμφοράς στο εργαστήριο και η βιομηχανική παραγωγή άρχισε εντατικά το 1907. Τα περισσότερα προϊόντα του εμπορίου που περιλαμβάνουν καμφορά στα συστατικά τους χρησιμοποιούν τη συνθετική μορφή που παράγεται εργαστηριακά, κυρίως από τερεβινθέλαιο, και όχι την original ουσία από το ομώνυμο φυτό. Χρησιμοποιείται επίσης στη παραγωγή πληθώρας βιομηχανικών προϊόντων, όπως χρώματα και βερνίκια, πλαστικά και εκρηκτικά. Επίσης είναι γνωστό για την ιδιότητα του να απωθεί μερικά έντομα, όπως το σαράκι του ξύλου.

Ιατρικό ενδιαφέρον
Το καμφορέλαιο είναι γνωστό εδώ και αιώνες για τις αναλγητικές, αντιφλεγμονώδεις και αντισπασμωδικές του ιδιότητες. Τα χημικά συστατικά και η δραστική του ουσία ανήκουν στην οικογένεια των τερπενοειδών. Έχει δυνατό και χαρακτηριστικό άρωμα. Είναι ήπιο αντισηπτικό, ερεθιστικό σε τοπική εφαρμογή και μπορεί να αναισθητοποιήσει τα περιφερικά νεύρα. Δεν απορροφάται από τους βλεννογόνους ιστούς αλλά στον υποδόριο ιστό. Μέσα στο σώμα δεσμεύεται από το γλυκουρονικό οξύ και σε αυτή τη μορφή αποβάλλεται με τα ούρα. Πειράματα σε βατράχους έδειξαν πως μπορεί να προκαλέσει παράλυση, ενώ στον άνθρωπο μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά συμπτώματα και σπασμούς, λόγω της επίδρασης του στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Ερεθίζει το εγκεφαλικό κέντρο της διανόησης και αντίστροφα, σε περιπτώσεις νευρικής ανησυχίας, ηρεμεί και χαλαρώνει τα νεύρα. Οι επιστημονικές απόψεις διίστανται σχετικά με την επίδραση της καμφοράς στην αρτηριακή πίεση του αίματος. Τέλος υπάρχει η εσφαλμένη φήμη πως το καμφορέλαιο αποτρέπει τη μετάδοση των λοιμωδών νόσων.
Χορηγείται κυριώς τοπικά αλλά και εσωτερικά (εισπνοές, ενδοδερμικά, ενδομυικά ή από του στόματος) για να καταπραϋνθούν τα συμπτώματα της υστερίας, της νευραλγίας και της νευρικότητας, σε περιπτώσεις σοβαρής διάρροιας, ρευματισμών αλλά και σε πολλές φλεγμονώδεις καταστάσεις. Μερικές φορές χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μενθόλη και άλλες ουσίες για να θεραπευθεί η καρδιακή ανεπάρκεια. Σε μεγάλες δόσεις είναι δηλητηριώδες και θα πρέπει να χρησιμοποιείται με σύνεση από καρδιολογικούς ασθενείς.
Οι άνθρωποι τη χρησιμοποιούν τοπικά για να ανακουφιστούν από πόνους, κνησμό και πνευμονικές παθήσεις. Η καμφορά έχει την ιδιότητα να αυξάνει τη ροή αίματος τοπικά στη περιοχή όπου εφαρμόζεται και ερεθίζει τις νευρικές απολήξεις. Με αυτό το μηχανισμό μειώνεται ο πόνος και το οίδημα. Επίσης έχει μυκητοκτόνο δράση και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία από μύκητες των ποδιών, μολύνσεις των νυχιών, μυρμηγκιές, έρπη των χειλέων και ανακούφιση από αιμορροΐδες και οστεοαρθρίτιδα. Μερικοί κάνουν επάλειψη στο θώρακα ή εισπνοές για να ανακουφιστούν από το βήχα και άλλες πνευμονικές παθήσεις.

Πως τη χρησιμοποιώ;
Φτιάξτε ή χρησιμοποιήστε σκευάσματα από το εμπόριο που περιέχουν καμφορά σε:

1. Βήχα και αναπνευστικές παθήσεις, επαλείφωντας τοπικά το θώρακα
2. Ρευστοποίηση εκκρίσεων, κάνοντας εισπνοές εώς 3 φορές ημερησίως
3. Δερματικό ερεθισμό ή κνησμό, εφαρμόζωντας τοπικά στις πάσχουσες περιοχές
4. Άλγος και αρθρίτιδα, εφαρμόζωντας τοπικά στους μύες και τις αρθρώσεις που πονούν
5. Τσιμπήματα και δήγματα εντόμων, με ειδικά σκευάσματα του εμπορίου ή χειροποίητα
6. Προτείνεται ακόμα σαν συστατικό σε κρέμες για τη θεραπείας της ακμής.

Αν θέλετε να φτιάξετε κρέμα ή αλοιφή καμφοράς φροντίστε η συγκέντρωση να παραμείνει μεταξύ 3 - 5%.

Προφυλάξεις χρήσης και αντενδείξεις

Τα σκευάσματα που περιέχουν καμφορά σε χαμηλή συγκέντρωση θεωρούνται ασφαλή για τους περισσότερους ενήλικες. Επίσης θεωρείται ασφαλής η εισπνοή μικρών ποσοτήτων, ως μέρος αρωματοθεραπείας, πάντα κάτω από την επίβλεψη κάποιου ειδικού. Ένα κουταλάκι του γλυκού καμφορά σε 1 lt νερό θεωρείται ασφαλής δοσολογία.
Αποφύγετε τη χρήση της καμφοράς, ή σκευασμάτων που τη περιέχουν, σε παιδιά. Φυλάγετε τα σκευάσματα ή το έλαιο καμφοράς μακριά τους. Μη τη χρησιμοποιείτε κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία. Μη χρησιμοποιείτε αδιάλυτο έλαιο καμφοράς απευθείας στο δέρμα ή έτοιμες αλοιφές που περιέχουν περισσότερο από 10-12% καμφορά. Ποτέ μη θερμαίνετε σκευάσματα που περιέχουν καμφορά σε φούρνο μικροκυμάτων. Μπορεί να προκληθεί έκρηξη που οδηγεί σε εγκαύματα. Δε πρέπει ποτέ να εφαρμόζεται σε τραύματα, πληγές ή σε ανοικτό δέρμα γιατί έτσι εισέρχεται ταχέως στον οργανισμό και φτάνει σε υψηλή συγκέντρωση που μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση.
Η εσωτερική λήψη της καμφοράς είναι πολύ επικίνδυνη πρακτική και πρέπει να αποφεύγεται σε κάθε περίπτωση χωρίς την επίβλεψη ειδικού. Μπορεί να προκληθεί ακόμα και θάνατος. Τα συμπτώματα αναπτύσσονται ταχέως (από 5 εώς 60 λεπτά) και περιλαμβάνουν κάψιμο στο στόμα και τον οισοφάγο, ναυτία και εμετός. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναζητήστε επειγόντως ιατρική βοήθεια.
Η δηλητηρίαση από εσωτερική κατανάλωση μεγάλης ποσότητας καμφοράς συμβαίνει όταν καταναλωθεί αυτούσιο το έλαιο ή κάποιο σκεύασμα που περιέχει καμφορά, όπως κάποια κρέμα ή αλοιφή, ή όταν χρησιμοποιείται πολύ συχνά και σε μεγάλη έκταση του σώματος.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια και τις αντενδείξεις χρήσης της καμφοράς απευθυνθείτε στον ιατρό σας.

Credits: ygeiaonline, botanical, webmd, wisegeek, soni, wikipedia