Δυσανεξία στη γλουτένη ή κοιλιοκάκη, όπως ονομάζεται στη πιο βαριά μορφή της, ονομάζεται η μη αλλεργικής αιτιολογίας αυτοάνοση νόσος του εντέρου κατά την οποία αυτό δε μπορεί να "ανεχθεί" ούτε να πέψει τη γλουτένη, τη πρωτεΐνη πολλών δημητριακών, οδηγώντας σε καταστροφή του εντερικού επιθηλίου, σε πρόκληση εντεροπάθειας από γλουτένη και τέλος σε μία γενικευμένη φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού.
Η δυσανεξία στη γλουτένη προκαλεί πληθώρα προβλημάτων σε τοπικό (έντερο) και γενικό (συστηματικό) επίπεδο. Θεωρείται κληρονομική νόσος η οποία συχνά δε δίνει συμπτώματα πριν περάσουν αρκετά χρόνια ζωής του ατόμου. Τα βασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσπεπτικά ενοχλήματα, πόνο, μετεωρισμό (φούσκωμα), δύσοσμες διαρροϊκές κενώσεις και τελικώς απώλεια βάρους. Πολλές φορές παρατηρούνται δερματολογικές εκδηλώσεις και νευρολογικά συμπτώματα. Στα παιδιά μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα ναυτία, έμετος, αναιμία, προβλήματα θρέψης, συμπεριφορικές διαταραχές, καθυστέρηση εισόδου στη περίοδο της εφηβείας και χαμηλό σωματικό ύψος.
Τι είναι η γλουτένη;
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που αποτελείται από τα πεπτίδια γλοιαδίνη και γλουτενίνη. Ανευρίσκεται στο καρπό πολλών δημητριακών όπως το σιτάρι, το σιμιγδάλι, η βρώμη, η σίκαλη, το κριθάρι, η όλυρα ή ζέα, το καμούτ (Triticum turanicum) κτλ. Η γλουτένη είναι αυτή που δίνει στο ψωμί την αέρινη και απαλή υφή του και στη ζύμη τη κολλώδη αίσθηση. Χρησιμοποιείται σαν σταθεροποιητικός παράγοντας σε πληθώρα τροφίμων, καλλυντικών προϊόντων, σε φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής.
Γιατί έχει αποκτήσει τόσο κακή φήμη;
Η εμφάνιση των περιστατικών κοιλιοκάκης και δυσανεξίας στη γλουτένη έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία 50 χρόνια. Μια έρευνα του 2009 έδειξε πως τα κρούσματα αυξήθηκαν προοδευτικά από 1 στα 650 άτομα σε 1 στα 120 άτομα τα τελευταία 50 χρόνια. Η ωμή αλήθεια είναι πως δεν τρώμε πλέον το ίδιο στάρι που έτρωγαν οι πρόγονοι μας. Στη προσπάθεια μας να κάνουμε το σιτάρι ανθεκτικό στα έντομα και τη ξηρασία αλλά και να το πιέσουμε να αναπτύσσεται ταχύτερα έχουμε δημιουργήσει υβρίδια του αρχικού φυτού. Υπολογίζεται πως το 5% των πρωτεϊνών του σιταριού είναι μεταλλαγμένες πρωτεΐνες, οι οποίες δεν υπήρχαν στο original φυτό, πριν δηλαδή αρχίσουμε τις αλχημείες.
Τι συμβαίνει στο έντερο όταν καταναλώνουμε γλουτένη;
Κατ'αρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι· δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα στη κατανάλωση ενός υπερπαχυντικού, πλήρως επεξεργασμένου doughnut και μιας φέτας από ένα super οργανικό, πολύσπορο ψωμί. Η γλουτένη είναι γλουτένη, σε όποια μορφή και αν τη καταναλώσουμε.
Όταν το γεύμα με γλουτένη φτάσει στο έντερο εκκρίνεται ένα ένζυμο, η τρανσγλουταμινάση ιστού (tTG), η οποία διασπά τη γλουτένη στα επιμέρους πεπτίδια γλοιαδίνη και γλουτενίνη.
Καθώς αυτά τα επιμέρους στοιχεία διαβαίνουν το πεπτικό σύστημα, ο λεμφικός ιστός του βλεννογόνου του γαστρεντερικού σωλήνα (GALT, Gut-associated lymphoid tissue) τα αναγνωρίζει ως βλαπτικές ουσίες.
Τι είναι οι μικρολάχνες; Ο οργανισμός μας συλλέγει θρεπτικά στοιχεία διασπώντας τις τροφές που τα περιέχουν και απορροφώντας τα διαμέσου του τοιχώματος του εντέρου. Όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια απορρόφησης τόσο περισσότερα θρεπτικά στοιχεία απορροφώνται και τόσο καλύτερα εφοδιάζεται ο οργανισμός με πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία. Η επιφάνεια απορρόφησης μεγιστοποιείται με τι λεγόμενες μικρολάχνες, που μοιάζουν με τριχωτά εξογκώματα στο εσωτερικό του εντέρου. Δείτε τη φωτογραφία.
Τα αντισώματα λοιπόν που επιτίθενται στην tTG προκαλούν ατροφία και καταστροφή των μικρολαχνών και κατ'επέκταση μειώνουν τη λειτουργικότητα του εντέρου. Αυτή η κατάσταση εκδηλώνεται με τα διάφορα συμπτώματα που είδαμε πιο πάνω.
Μήπως πάσχω από δυσανεξία στη γλουτένη και δε το ξέρω;
Παρακάτω απαριθμούνται 10 σημάδια που μπορεί να δείχνουν πως υπάρχει πιθανότητα να πάσχετε από κάποιας μορφής δυσανεξία στη γλουτένη, δίχως να το γνωρίζετε. Αν βιώσατε ή βιώνετε κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα καλό θα ήταν να αρχίσετε να το ψάχνετε περαιτέρω.
Η δυσανεξία στη γλουτένη προκαλεί πληθώρα προβλημάτων σε τοπικό (έντερο) και γενικό (συστηματικό) επίπεδο. Θεωρείται κληρονομική νόσος η οποία συχνά δε δίνει συμπτώματα πριν περάσουν αρκετά χρόνια ζωής του ατόμου. Τα βασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσπεπτικά ενοχλήματα, πόνο, μετεωρισμό (φούσκωμα), δύσοσμες διαρροϊκές κενώσεις και τελικώς απώλεια βάρους. Πολλές φορές παρατηρούνται δερματολογικές εκδηλώσεις και νευρολογικά συμπτώματα. Στα παιδιά μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα ναυτία, έμετος, αναιμία, προβλήματα θρέψης, συμπεριφορικές διαταραχές, καθυστέρηση εισόδου στη περίοδο της εφηβείας και χαμηλό σωματικό ύψος.
Τι είναι η γλουτένη;
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που αποτελείται από τα πεπτίδια γλοιαδίνη και γλουτενίνη. Ανευρίσκεται στο καρπό πολλών δημητριακών όπως το σιτάρι, το σιμιγδάλι, η βρώμη, η σίκαλη, το κριθάρι, η όλυρα ή ζέα, το καμούτ (Triticum turanicum) κτλ. Η γλουτένη είναι αυτή που δίνει στο ψωμί την αέρινη και απαλή υφή του και στη ζύμη τη κολλώδη αίσθηση. Χρησιμοποιείται σαν σταθεροποιητικός παράγοντας σε πληθώρα τροφίμων, καλλυντικών προϊόντων, σε φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής. Γιατί έχει αποκτήσει τόσο κακή φήμη;
Έχει απομείνει άραγε κάτι στο οποίο δεν έχουμε βάλει το μιαρό χέρι μας;Αυτές οι νέες πρωτεΐνες αποτελούν μεγάλο μέρος του προβλήματος που έχει οδηγήσει σε αύξηση της πολυοργανικής φλεγμονής, των περιστατικών δυσανεξίας στη γλουτένη και σε υψηλά ποσοστά εκδήλωσης κοιλιοκάκης. Το σιτάρι του σήμερα έχει υποστεί τη λεγόμενη απαμίδωση, διαδικασία που του επιτρέπει να γίνεται υδατοδιαλυτό και να αναμιγνύεται σε κάθε είδους επεξεργασμένο τρόφιμο. Η απαμίδωση των πρωτεϊνών του σιταριού έχει αποδειχθεί πως προκαλεί μεγάλη ανοσολογική αντίδραση σε πολλούς ανθρώπους. Τελειώνοντας να προσθέσω πως στη σύγχρονη εποχή, με τη πληθώρα fast food και επεξεργασμένων τροφών, ο άνθρωπος τείνει να καταναλώνει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες σίτου από ότι συνήθιζε στο παρελθόν.
Τι συμβαίνει στο έντερο όταν καταναλώνουμε γλουτένη;
Όταν το γεύμα με γλουτένη φτάσει στο έντερο εκκρίνεται ένα ένζυμο, η τρανσγλουταμινάση ιστού (tTG), η οποία διασπά τη γλουτένη στα επιμέρους πεπτίδια γλοιαδίνη και γλουτενίνη.
Καθώς αυτά τα επιμέρους στοιχεία διαβαίνουν το πεπτικό σύστημα, ο λεμφικός ιστός του βλεννογόνου του γαστρεντερικού σωλήνα (GALT, Gut-associated lymphoid tissue) τα αναγνωρίζει ως βλαπτικές ουσίες.
Το GALT αντιπροσωπεύει ένα εξειδικευμένο τμήμα του ανοσολογικού συστήματος το οποίο λειτουργεί σαν πρώτη γραμμή αμυνας έναντι ξένων αντιγόνων που εισέρχονται διαμέσου της επιφάνειας του βλεννογόνου.Στα άτομα που δε παρουσιάζουν δυσανεξία στη γλουτένη οι πρωτεΐνες αυτές απορροφώνται κανονικά. Αντιθέτως στα άτομα με δυσανεξία το GALT αναγνωρίζει τη γλοιαδίνη ως επικίνδυνη ουσία και παράγει αντισώματα ώστε να τη καταπολεμήσει. Στα άτομα που παρουσιάζουν κοιλιοκάκη, δηλαδή τη βαρύτερη μορφή δυσανεξίας, τα αντισώματα αυτά δεν επιτίθενται μόνο στη γλοιαδίνη αλλά και στη τρανσγλουταμινάση ιστού (tTG) που είναι η υπεύθυνη ουσία για τη διάσπαση της γλουτένης. Η τελευταία ουσία είναι ένα ένζυμο, όπως είδαμε παραπάνω, που επιτελεί και άλλες λειτουργίες πέρα από τη διάσπαση της γλουτένης· είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της συνοχής των μικρολαχνών του εντέρου.
Τι είναι οι μικρολάχνες; Ο οργανισμός μας συλλέγει θρεπτικά στοιχεία διασπώντας τις τροφές που τα περιέχουν και απορροφώντας τα διαμέσου του τοιχώματος του εντέρου. Όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια απορρόφησης τόσο περισσότερα θρεπτικά στοιχεία απορροφώνται και τόσο καλύτερα εφοδιάζεται ο οργανισμός με πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία. Η επιφάνεια απορρόφησης μεγιστοποιείται με τι λεγόμενες μικρολάχνες, που μοιάζουν με τριχωτά εξογκώματα στο εσωτερικό του εντέρου. Δείτε τη φωτογραφία.
Τα αντισώματα λοιπόν που επιτίθενται στην tTG προκαλούν ατροφία και καταστροφή των μικρολαχνών και κατ'επέκταση μειώνουν τη λειτουργικότητα του εντέρου. Αυτή η κατάσταση εκδηλώνεται με τα διάφορα συμπτώματα που είδαμε πιο πάνω.
Μήπως πάσχω από δυσανεξία στη γλουτένη και δε το ξέρω;
Παρακάτω απαριθμούνται 10 σημάδια που μπορεί να δείχνουν πως υπάρχει πιθανότητα να πάσχετε από κάποιας μορφής δυσανεξία στη γλουτένη, δίχως να το γνωρίζετε. Αν βιώσατε ή βιώνετε κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα καλό θα ήταν να αρχίσετε να το ψάχνετε περαιτέρω.
- Πεπτικές διαταραχές όπως αέρια, τυμπανισμός, διάρροια ή και δυσκοιλιότητα.
- Θυλακική υπερκεράτωση, συνηθέστερα στην οπίσθια επιφάνεια των άνω άκρων. Πρόκειται για ένα είδος δερματοπάθειας που συχνά συγχέεται λανθασμένα με την ακμή και χαρακτηρίζεται από κόκκινα στίγματα και μικρά και τραχειά εξογκώματα στο δέρμα.
- Έντονη κόπωση, σωματική και πνευματική, μετά από κατανάλωση γεύματος με γλουτένη.
- Συνύπαρξη κάποιας αυτοάνοσης νόσου όπως θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ελκώδης κολίτιδα, λύκος, ψωρίαση, έκζεμα ή πολλαπλή σκλήρυνση.
- Διάγνωση ινομυαλγίας ή χρόνιας κόπωσης. Αυτές οι διαγνώσεις υποδεικνύουν πως ο γιατρός σας δε μπορεί να εξηγήσει τη προέλευση του πόνου και της κόπωσης σας και πως είναι η ώρα να ερευνήσετε αλλού τα αίτια.
- Νευρολογικά συμπτώματα όπως ίλιγγος και απώλεια ισορροπίας.
- Ορμονικές ανισορροπίες και ανεξήγητη υπογονιμότητα.
- Συχνοί, ανεξήγητοι πονοκέφαλοι και ημικρανίες.
- Φλεγμονή, πόνος και οίδημα σε διάφορες αρθρώσεις (δάκτυλα, γόνατα, ισχία).
- Συμπεριφορικές διαταραχές όπως άγχος, κατάθλιψη, εναλλαγές διάθεσης και τέλος διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).
Συγχαρητήρια για το άρθρο.
ΑπάντησηΔιαγραφήπολυ ωραια πραγματα γραφετε μπραβο σας !!!
ΑπάντησηΔιαγραφή