Μελισσοκέρι, ο χρυσός της μέλισσας

Η χρήση του κεριού της μέλισσας ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Αναφέρεται συχνά σε γραπτά και την παράδοση. Ο Οδυσσέας στο νησί των Σειρήνων βούλωσε τα αυτιά των συντρόφων του με κερί για να μη μαγευτούν από το τραγούδι τους.

Ο Δαίδαλος, για να δραπετεύσει από την Κρήτη μαζί με τον γιό του Ίκαρο, φτιάχνει φτερούγες από φτερά πουλιών κολλημένα με κερί στην πλάτη τους. Το τελευταίο εύρημα είναι ένα σφράγισμα σε δόντι απολιθώματος, ηλικίας 6.500 χρόνων.
Κερί είναι το προϊόν που εκκρίνεται σε λέπια από τους κηρογόνους αδένες που η μέλισσα έχει στον θώρακα της. Το πλάθει με τα πόδια και τις σιαγόνες της για να χτίσει τις κηρήθρες. Οι κηροπλάστριες είναι νεαρές μέλισσες 10-15 ημερών κι αυτό σημαίνει πως για να χτιστούν κηρήθρες πρέπει να υπάρχουν νεαρές εργάτριες. Το κερί εξυπηρετεί, βασικά, δύο σκοπούς. Ο πρώτος είναι η κατασκευή των εξαγωνικών κελιών, στα οποία αποθηκεύει μέλι, γύρη και βασιλικό πολτό και ο δεύτερος είναι για την επιδιόρθωση ρωγμών και οπών που ενδεχομένως έχει το μελίσσι, σε συνδυασμό με την πρόπολη.

Χονδρικά, μια κέρινη δομή 20 gr μπορεί να αντέξει το βάρος 1000 gr μελιού. Το κερί έχει ένα εύρος χρωμάτων από ανοικτό κίτρινο μέχρι σκουρόχρωμο ωχρό/καφέ, ανάλογα με την ποιότητα του και την ποσότητα ξένων προσμίξεων που περιέχει. Όσο πιο ανοιχτόχρωμο είναι, τόσο πιο καθαρό θεωρείται. 

Φυσικές Ιδιότητες

Το αγνό κερί, όπως παράγεται απευθείας από την μέλισσα ειναι λευκού χρώματος. Γίνεται ολοένα και πιο σκουρόχρωμο καθώς ενσωματώνει γύρη, σκόνη, πρόπολη και άλλα υπολείμματα από το μελίσσι. Το σημείο βρασμού του κεριού είναι περίπου στους 65°C. Το κερί δεν θα πρέπει να θερμαίνεται σε θερμοκρασία μεγαλύτερη απο 85°C, γιατί καταστρέφονται τα ωφέλιμα στοιχεία του, ενώ η έκθεση του σε υψηλές θερμοκρασίες πρέπει να γίνεται σε αργό ρυθμό. Γιαυτό το λόγο, όταν θέλουμε να δουλέψουμε ή να λιώσουμε το κερί, πάντα το θερμαίνουμε σε bain marie, όπου οι θερμοκρασίες δεν υπερβαίνουν τους 65-70°C. Το κερί είναι χημικώς αδρανές υλικό και παρουσιάζει μεγάλη πλαστικότητα, ειδικά πάνω απο τους 30°C. Η πλαστικότητα αυτή εξαρτάται από την καθαρότητα του και από την ποικιλία της μέλισσας που το παρήγαγε. Ειναι αδιάλυτο στο νερό, και ιδιαίτερα ανθεκτικό σε ισχυρά οξέα. Ως εκ’τούτου, δύσκολα αφομοιώνεται από τον ανθρώπινο οργανισμό κατά την πέψη. Ειναι διαλυτό στην αιθυλική αλκοόλη και στα λιπαρά οξέα, με ταυτόχρονη θέρμανση.
Η πλήρης χημική σύσταση του κεριού ειναι ακόμη άγνωστη. Παρόλα αυτά, πολλές γνωστές ουσίες έχουν αναγνωριστεί, όπως διαφόρων ειδών εστέρες, υδρογονάνθρακες, οξέα, αλκοόλες κτλ.

Χρήση του κεριού

Το κερί χρησιμοποιήθηκε φαρμακευτικά για την χρόνια μαστίτιδα, το έκζεμα, την επούλωση εγκαυμάτων και πληγών, την δερματίτιδα, την θυλακίτιδα, τα σπυριά του δέρματος, την τερηδόνα και την ουλίτιδα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την μεταφορά και σταδιακή αποδέσμευση αιθέριων ελαίων και πρόπολης στον οργανισμό. Το κερί αφομοιώνεται σε πολύ μικρό βαθμό απο τον ανθρώπινο οργανισμό. Παρόλα αυτά, χρησιμοποιείται σε πρωτόκολλα καθαρισμού εντέρου, συνήθως μαζί με αιθέρια έλαια, γύρη και πρόπολη.

Έχει βρεθεί πως το κερί που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να καλύψουν το ώριμο μέλι διαθέτει αντιβιοτικές ουσίες που το καθιστούν ικανό να συντηρεί το μέλι. Το κερί χρησιμοποιείται για την παραγωγή φαρμάκων σε μορφή κάψουλας βραδείας απορρόφησης. Επίσης, χρησιμοποιείται στην βιομηχανία καλλυντικών, βελτιώνοντας τις ιδιότητες και τη σταθερότητα τους. Προστίθεται σε αποσμητικά, οδοντόκρεμες, σαπούνια, κρέμες ξυρίσματος, κρέμες σώματος και προσώπου, αντιηλιακές lotion κτλ. Τέλος το συναντούμε στη βιομηχανία βερνικιών και λιπαντικών.

Ιδιότητες στον άνθρωπινο οργανισμό

1. Αντισηπτικές
2. Αντιφλεγμονώδεις
3. Μαλακτικές
4. Επουλωτικές
5. Βοηθά το δέρμα να αποκτήσει απαλή και ελαστική δομή

Πιο συγκεκριμένα

Xρησιμοποιείται στη θεραπεία της αρθρίτιδας, στις ωτίτιδες, τις φλεγμονές της ρινικής περιοχής, τις δερματοπάθειες και το βρογχικό άσθμα. Φαίνεται επίσης να έχει ισχυρές αντιμικροβιακές ιδιότητες κατά ορισμένων βακτηριδίων, όπως η σαλμονέλα. Στην κοσμετολογία χρησιμοποιείται μέσα σε κρέμες προσώπου, αλοιφές και lip balm, καθώς βοηθάει στη φροντίδα του ταλαιπωρημένου από τον ήλιο, τη σκόνη και τη ρύπανση δέρματος, προστατεύοντάς το από την πρόωρη γήρανση. Συνιστάται για την επούλωση πληγών και ελκών και χρησιμοποιείται ως έμπλαστρο στις ρευματοπάθειες και στις νευραλγίες και ως αντιφλεγμονώδες. Σε κατάσταση "εκτάκτου" ανάγκης μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε σαν πρόχειρο σφράγισμα σε δόντι, αν σας έχει φύγει το δικό σας, μέχρι να επισκεφτείτε τον οδοντίατρο σας!

Παρασκευές
Το μελισσοκέρι μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε σε πληθώρα συνταγών, με κυριότερη τη θαυματουργή κηραλοιφή. Μπορείτε επίσης να φτιάξετε πολύ εύκολα lip balm ή να το προσθέσετε σε χαμηλά ποσοστά στο σαπούνι, ώστε να ωφεληθείτε από τις ευεργετικές ιδιότητες του. Πρόκειται για ένα φανταστικό και φυσικό υλικό, αρκεί να το προμηθευτείτε από έμπιστο μελισσοκόμο και όχι από το εμπόριο, εύκολο στη χρήση και πολύ ωφέλιμο.

Credits: wikipedia, beeswaxco, webmd, motherearthnews