Πίνακας σαπωνοποίησης

Ο πίνακας σαπωνοποίησης είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του κάθε ερασιτέχνη αλλά και επαγγελματία σαπωνοποιού. Η τιμή σαπωνοποίησης (αριθμός σαπωνοποίησης ή αριθμός Koettstorfer) ή πιο απλοϊκά "SAP" αντιπροσωπεύει την ποσότητα σε milligram (mg) υδροξειδίου του νατρίου ή καλίου που απαιτούνται για να σαπωνοποιηθεί 1gr λίπους, κάτω από δεδομένες συνθήκες.
Είναι ουσιαστικά το μέσο με το οποίο βρίσκουμε την ακριβή ποσότητα NaOH ή KOH χρειαζόμαστε για κάθε δεδομένη συνταγή σαπουνιού, στερεού ή υγρού.
Θα μου πείτε:
"Αφού υπάρχουν οι υπολογιστές NaOH και KOH διαθέσιμοι στο διαδίκτυο, τι να τον κάνουμε τον πίνακα σαπωνοποίησης";
Και σας απαντώ:
"Καλό είναι να υπάρχει εκτυπωμένος σε ένα φύλλο χαρτί κάπου στο εργαστήριο σας σε περίπτωση που δεν έχετε για τον οποιοδήποτε λόγο πρόσβαση στο internet εκείνη τη δεδομένη στιγμή, ή θέλετε να επαληθεύσετε τις τιμές που σας δίνει ο αυτοματοποιημένος υπολογιστής".
Πίνακας τιμών SAP

Λίπος/Έλαιο/Βούτυρο NaOH KOH Ονομασία INCI
Acai Berry λάδι .136 .191 Euterpe oleracea Fruit Oil
Αγριοτριανταφυλλιά λάδι .133 .187 Rosa Canina / Rosa Rubiginosa (Rose Hip) Seed Oil
Αμύγδαλο βούτυρο .098 .139 Prunus amygdalus dulcis (Sweet Almond) Oil (and) Hydrogenated Vegetable Oil
Αμύγδαλο λάδι .137 .193 Prunus amygdalus dulcis (Sweet Almond) Oil
Argan λάδι .134 .188 Argania spinosa (Argan) Nut Oil
Aloe vera βούτυρο .176 .247 Cocos Nucifera (Coconut) Oil and Aloe Barbadensis Leaf Extract
Aloe vera λάδι .135 .191 Glycine Soja (Soybean) Oil (and) Aloe Barbadensis Leaf Extract
Avocado βούτυρο .132 .186 Persea Gratissima (Avocado) Oil and Hydrogenated Vegetable Oil
Avocado λάδι .132 .186 Persea gratissima (Avocado) Oil
Βερίκοκο βούτυρο .097 .1361 Prunus armeniacae (Apricot) Kernel Oil
Βερίκοκο λάδι .134 .188 Prunus armeniaca (Apricot) Kernel Oil
Babassu λάδι .176 .248 Orbignya oleifera (Babassu) Seed Oil
Baobab λάδι .143 .202 Adansonia digitata (Baobab) Seed Oil
Borage λάδι .130 .184 Borago officinalis (Borage) Seed Oil
Brazil Nut λάδι .138 .195 Bertholletia excelsa (Brazil) Nut Oil
Candelilla κερί .038 .053 Candelilla (Euphorbia cerifera ) Wax
Carnauba κερί .061 .086 Carnauba (Copernicia cerifera) Wax
Cocoa βούτυρο .136 .192 Theobroma cacao (Cocoa) Seed Butter
Cranberry λάδι .135 .190 Vaccinium Macrocarpon (Cranberry) Seed Oil
Cupuacu βούτυρο .136 .191 Theobroma grandiflorum (Cupuacu) Butter
Ελαιόλαδο .134 .188 Olea europaea (Olive) Fruit Oil
Ελαιόλαδο (πυρήνες) .134 .188 Olea europaea (Olive) Fruit Oil
Ελιά βούτυρο .088 .124 Olea europea (Olive) Seed Oil (and) Hydrogenated Vegetable Oil
Emu λάδι .135 .191 Emu Oil
Illipe βούτυρο .136 .192 Shorea stenoptera (Illipe) Seed Butter
Ιπποφαές λάδι .116 .163 Hippophae rhamnoides (Seabuckthorn) Oil
Ηλιέλαιο .134 .189 Helianthus annuus (Sunflower) Seed Oil
Jojoba λάδι .064 .091 Simmondsia chinensis (Jojoba) Seed Oil
Κάνναβη βούτυρο .132 .186 Cannabis sativa Seed Oil (and) Hydrogenated Vegetable Oil
Κάνναβη λάδι .135 .191 Cannabis sativa (Hemp) Seed Oil
Καρθαμέλαιο .135 .190 Carthamus tinctorius (Safflower) Seed Oil
Καροτέλαιο .134 .188 Glycine Soja (Soybean) Oil (and) Daucus carota sativa (Carrot) Root Extract (and) Tocopherol
Καρύδα λάδι (76°) .178 .252 Cocos nucifera (Coconut) Oil
Καρύδα λάδι (παρθένο) .180 .254 Cocos nucifera (Virgin Coconut) Oil
Καρύδα λάδι Fractionated .234 .329 Caprylic/Capric Triglyceride
Καρύδέλαιο .136 .192 Juglans regia (Walnut) Seed Oil
Καστορέλαιο .127 .179 Ricinus communis (Castor) Seed Oil
Kokum βούτυρο .134 .188 Garcinia indica (Kokum) Seed Butter
Κολοκύθα λάδι .134 .189 Cucurbita pepo (Pumpkin) Seed Oil
Kukui λάδι .135 .191 Aleurites moluccana (Kukui) Nut Oil
Λινέλαιο .135 .190 Linum usitatissimum (Linseed) Seed Oil
Macadamia λάδι .137 .193 Macadamia (Macadamia ternifolia) Seed Oil
Mango βούτυρο .134 .189 Mangifera indica (Mango) Seed Butter
Mango λάδι .132 .186 Mangifera indica (Mango) Seed Oil
Μαύρο κύμινο λάδι .137 .193 Nigella sativa (Black Cumin) Seed Oil
Μελισσοκέρι .067 .095 Beeswax
Monoi de Tahiti λάδι .178 .252 Cocos Nucifera (Coconut) OIl, Gardenia Tahitensis (Tiare) Flower Extract, Tocopherol, Helianthus Annuus (Sunflower) Seed Oil
Neem λάδι .134 .188 Azadirachtin indica (Neem) Oil
Νυχτολούλουδο λάδι .130 .184 Oenothera biennis (Evening Primrose) Oil
Papaya λάδι .134 .188 Carica papaya (Papaya) Seed Oil
Passionfruit λάδι .137 .193 Passiflora incarnata (Passionfruit) Seed Oil
Pecan λάδι .135 .190 Algooquian pacaan (Pecan) Nut Oil
Ροδάκινο λάδι .136 .191 Prunus persica (Peach) Kernel Oil
Ρυζέλαιο .133 .188 Oryza sativa (Rice) Bran Oil
Σησαμέλαιο .135 .191 Sesamum indicum (Sesame) Seed Oil
Shea βούτυρο .126 .178 Butyrospermum parkii (Shea Butter) Fruit
Σιτέλαιο .135 .190 Triticum vilgare (Wheat) Germ Oil
Σμέουρο λάδι .132 .186 Rubus Idaeus (Red Raspberry) Seed Oil
Σόγια λάδι .134 .188 Glycine soja (Soybean) Oil
Σταφυλοκουκουτσέλαιο .135 .191 Vitis vinifera (Grape) Seed Oil
Στεατικό οξύ .147 .207 Stearic Acid
Tamanu λάδι .148 .208 Calophyllum inophyllum (Tamanu) Oil
Φοινικέλαιο πυρήνας .155 .218 Elaeis guineensis (Palm) Kernel Oil
Φοινικέλαιο .139 .195 Elaeis guineensis (Palm) Oil
Φουντούκι λάδι .134 .188 Corylus americana (Hazel) Seed Oil
Φραγκοστάφυλο λάδι .134 .188 Ribes nigrum (Blackcurrant) Fruit Oil

Άλλα Έλαια/Λίπη NaOH ΚΟΗ
Αραβοσιτέλαιο .135 .190
Βαμβακέλαιο .137 .192
Canola λάδι .123 .173
Λανολίνη .074 .103
Λίπος βοδινό (Beef tallow) .140 .196
Λίπος γίδινο (Goat tallow) .139 .1946
Λίπος χοιρινό (Lard) .138 .1932
Μουστάρδα λάδι .122 .172
Φυστίκι λάδι .135 .190

Πως χρησιμοποιώ τους αριθμούς;
Κάθε έλαιο έχει τη δική του τιμή σαπωνοποίησης. Επομένως όταν σε μια συνταγή θα χρησιμοποιήσουμε διάφορους τύπους ελαίων θα υπολογίσουμε ξεχωριστά τη ποσότητα σόδας ή ποτάσσας που θα χρειαστούμε για να σαπωνοποιήσουμε το κάθε έλαιο και στο τέλος θα αθροίσουμε τις ποσότητες, ώστε να καταλήξουμε στη συνολική ποσότητα NaOH ή KOH που θα χρειαστεί η συνταγή μας.
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Για τη σαπωνοποίηση 1 gr ελαιολάδου απαιτούνται 0,134 gr καυστικής σόδας, κατ'επέκταση για 100 gr ελαιόλαδο, χρειάζονται 13,4 gr καυστικής σόδας. Με αυτό τον τρόπο υπολογίζουμε τη ποσότητα καυστικής σόδας που χρειάζεται κάθε έλαιο ξεχωριστά για να σαπωνοποιηθεί σε μια συνταγή σαπουνιού.

Πως υπολογίζω το ποσοστό υπερλίπανσης;
Όπως είναι γνωστό για να αποφύγουμε τη δημιουργία ενός καυστικού - ερεθιστικού σαπουνιού και για να εξασφαλίσουμε πως όλη η σόδα (ή ποτάσσα) έχει εξουδετερωθεί θα πρέπει να υπερλιπάνουμε το σαπούνι μας. Όταν κάνουμε τους σχετικούς υπολογισμούς και καταλήξουμε στην ακριβή ποσότητα σόδας (ή ποτάσσας) που θα χρειαστούμε, υπολογίζουμε και αφαιρούμε από τη παραπάνω ποσότητα ένα ποσοστό (όσο επιθυμούμε) το οποίο θα είναι και η υπερλίπανση της συνταγής. Το ποσοστό αυτό συνήθως κινείται στα πλαίσια του 3-10%, ώστε να μη γίνει πολύ λιπαρό το σαπούνι.
Να έχετε υπόψη σας πως οι παραπάνω τιμές σαπωνοποίησης διαφοροποιούνται μερικώς από πηγή σε πηγή.
Credits: herbal-howto-guide, wikipedia, thesoapkitchen, fromnaturewithlove

2 σχόλια:

  1. Έχω κάτι παλιές μαργαρίνες (βιτάμ) και βούτυρα (πρόβεια). Είναι δυνατόν (οικιακά) να σαπωνοποιηθούν; Ποιές οι τιμές σαπωνοποίησης; Και κάτι άλλο: Επειδή έχω έλλειψη ανοξείδωτου σκεύους για ...πέταμα γίνεται η σαπωνοποίηση αυτών με την ψυχρή μέθοδο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. θα ηθελα να ρωτησω αν θελουμε να βαλουμε χαμομηλολαδο,σπαθολαδο 'η καλεντουλα π.χ ποιος ειναι ο δεικτης σαπουνοποιησης τους? ποση σοδα αντιστοιχει δηλ. στο καθε ενα? ευχαριστω!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σχόλια σε greeklish, με ενσωματωμένα links, με υβριστικό ή απαξιωτικό περιεχόμενο καθώς και σχόλια με διαφήμιση προϊόντων δε θα δημοσιεύονται. Οι συνταγές και οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο blog δεν υποκαθιστούν ιατρικές οδηγίες ή φαρμακευτική αγωγή. Παρακαλούμε συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν έχετε προβλήματα υγείας, πάσχετε από χρόνιες παθήσεις, είστε έγκυος ή θηλάζετε.