Γλυκάνισος

Ο γλυκάνισος ή άνισο είναι αρωματικό βότανο. Θεωρείται όμως λανθασμένα μπαχαρικό. Εμείς το ξέρουμε κυρίως σαν το αρωματικό του ούζου, του τσίπουρου και μερικών αρτοπαρασκευών.
Ο γλυκάνισος είναι αυτός που κάνει το τσίπουρο και το ούζο να ασπρίζουν με τη προσθήκη νερού. Έχει γλυκιά γεύση και χαρακτηριστικό άρωμα, που μοιάζει με αυτό της γλυκόριζας (licorice) και του μάραθου. Οι σπόροι και το αιθέριο έλαιο του χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική. Αυτή είναι η λιγότερο γνωστή χρήση του, για την οποία θα μιλήσουμε σήμερα.

Ιστορικά στοιχεία
Υπάρχουν στοιχεία ότι ο γλυκάνισος χρησιμοποιούνταν στην Αίγυπτο από το 1.500 π.Χ. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, χωνευτικό και παυσίπονο για τον πονόδοντο. Ο μαθηματικός και φιλόσοφος Πυθαγόρας πίστευε ότι ο γλυκάνισος μπορούσε να δράσει κατά της επιληψίας, ενώ παράλληλα ο Ιπποκράτης υποστήριζε ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντιβηχικό.
Στην αρχαία Ρώμη ήταν πολύ διαδεδομένος και αγαπητός ο γλυκάνισος και μάλιστα διαδόθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη από τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Ο Πλίνιος το συνιστούσε για την καταπολέμηση της κακοσμίας και για τη διατήρηση της νιότης. Οι Ρωμαίοι καλλιεργούσαν γλυκάνισο για το άρωμα του, τη γεύση του και τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Για να βοηθήσουν τη διαδικασία της πέψης έτρωγαν ένα είδος cake, αρωματισμένο με γλυκάνισο, μετά από βαριά γεύματα. Θεωρούνταν πολύτιμο αγαθό και γιαυτό το χρησιμοποιούσαν για να πληρώνουν τους φόρους του κράτους.
Ο γλυκάνισος δε χρησιμοποιούνταν μόνο για την αποπληρωμή των φόρων αλλά φορολογούνταν και ο ίδιος. Στην Αγγλία του 14ου αιώνα τέθηκε ειδικός φόρος στο γλυκάνισο από το Βασιλιά Εδουάρδο I, προκειμένου να συγκεντρωθούν φορολογικά έσοδα για την επιδιόρθωση και συντήρηση της γέφυρας του Λονδίνου (London Bridge). 

About the Plant

Το όνομα του γλυκάνισου είναι κοινή λαϊκή ονομασία για το φυτό πιμπινέλλη το άνισον, επιστημονικά Pimpinella anisum. Κατάγεται από τη Μέση Ανατολή και τη νοτιοδυτική Ασία και σήμερα η καλλιέργεια του έχει διαδοθεί σχεδόν σε όλο το κόσμο, ιδιαίτερα σε περιοχές με θερμό κλίμα. Είναι φυτό ποώδες, μονοετές, με φτερώδη, οδοντωτά φύλλα, που φτάνει σε ύψος τα 50-70 cm. Οι καρποί του είναι το κύριο τμήμα του φυτού που χρησιμοποιείται στη βοτανολογία. Είναι ωοειδείς και σκληροί, με καφετί χρώμα και έρχονται σε πολλά μεγέθη, ανάλογα με τη ποικιλία. Ο γλυκάνισος ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο, βγάζει μικρά και λευκά ανθάκια και ο καρπός του συλλέγεται κατά βάση το Σεπτέμβριο.

Θεραπευτική χρήση
Ο γλυκάνισος έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται για να ανακουφίσει από διαταραχές του πεπτικού και από καταρροή, ως αποχρεμπτικό στο παραγωγικό βήχα, ως διουρητικό, ως ήπιο καθαρτικό αλλά και σαν διαγερτικό της όρεξης. Ο γλυκάνισος περιέχει χημικές ουσίες που έχουν την ίδια επίδραση με τα οιστρογόνα. Οι γυναίκες το χρησιμοποιούσαν για να αυξήσουν τη γαλακτοφορία στη περίοδο του θηλασμού, στην έναρξη της περιόδου για να ανακουφιστούν από τους πόνους και τις κράμπες, για να διευκολυνθεί ο τοκετός και για να ενισχυθεί η σεξουαλική επιθυμία (libido). Άλλες χρήσεις του γλυκάνισου είναι για τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων, της εξάρτησης από τη νικοτίνη, την αϋπνία, το άσθμα και τη δυσκοιλιότητα. Κάποιοι άλλοι το εφαρμόζουν απευθείας πάνω στο δέρμα για να θεραπευτούν από τα 3 "Ψ", δηλαδή ψείρες, ψώρα και ψωρίαση. Τα αποτελέσματα της δράσης του γλυκάνισου σε αυτές τις εφαρμογές δεν έχουν αποδειχτεί επιστημονικά, οπότε να τον αντιμετωπίζετε με σκεπτικισμό.
Στη μαγειρική χρησιμοποιείται πολύ ως αρωματικό σε αλκοολούχα ποτά και λικέρ και κυρίως στο ούζο, στη ρακή και στο αψέντι (absinthe). Επίσης χρησιμοποιείται στην αρτοποιία, στη ζαχαροπλαστικά, σε γαλακτοκομικά προϊόντα και αρωματίζει κρέατα και μαγειρικές συνταγές. Στη κοσμητολογία χρησιμοποιείται σε σαπούνια, κρέμες και αρώματα.

Πως το χρησιμοποιώ;
Μπορείτε να φτιάξετε έγχυμα από τους αποξηραμένους σπόρους, αφού πρώτα τους κοπανίσετε ελαφρά σε ένα γουδί, ώστε να απελευθερωθεί το αιθέριο έλαιο. Ένα με δύο κουταλάκια του γλυκού ανά κούπα βραστού νερού είναι αρκετά. Αν τους πολτοποιήσετε στο γουδί, μπορείτε να φτιάξετε κατάπλασμα και να το χρησιμοποιήσετε απευθείας πάνω στο δέρμα.

Ασφάλεια
Ο γλυκάνισος είναι ασφαλής για ενήλικες και παιδιά, στις ποσότητες που περιέχονται συνήθως στα τρόφιμα. Σε αυτές τις ποσότητες είναι ασφαλής για εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες. Δεν είναι όμως ακόμη γνωστό αν είναι ασφαλής, αν χορηγηθεί από το στόμα σε θεραπευτικές δοσολογίες. Τέλος, λόγω της οιστρογονικής του δράσης, μπορεί να μην ενδείκνυται σε καταστάσεις όπου δεν επιθυμείται η χορήγηση επιπλέον ορμονών, όπως καρκίνος του μαστού και των ωοθηκών, ενδομητρίωση, ινομυώματα μήτρας και κατά τη λήψη αντισυλληπτικών φαρμάκων. 

Credits: captainspices, webmd, wikipedia