Λεβάντα, η αγαπημένη

Η λεβάντα είναι ένα από τα πιο αγαπημένα βότανα όλου του κόσμου. Έχει δεκάδες χρήσεις, είναι όμορφη, αρωματική, χαλαρωτική και θεραπευτική.

Το όνομα της προέρχεται από το λατινικό "lavare", που σημαίνει "πλένω", επειδή χρησιμοποιούνταν συχνά στα λουτρά για να καθαρίσει σώμα και πνεύμα. Παράλληλα χρησιμοποιήθηκε σε μια πληθώρα καταστάσεων, όπως αϋπνία, άγχος, κατάθλιψη και κόπωση, σωματική και πνευματική.
Στο παρελθόν οι άνθρωποι την έβαζαν μέσα στη μαξιλαροθήκη τους για να εξασφαλίσουν έναν ήρεμο ύπνο. Η λεβάντα εδώ και αιώνες συνοδεύεται από τη φήμη οτί αναζωπυρώνει το πάθος και οτί δρα ως αφροδισιακό. Παραμένει ακόμα και σήμερα ένα από τα πιο ευρέως αναγνωρισμένα αρώματα και δε λείπει σχεδόν από καμιά συνεδρία αρωματοθεραπείας. Στη Γερμανία η λεβάντα θεωρείται πως θεραπεύει την αϋπνία, το φούσκωμα και το άγχος. Στη Βρετανία θεωρείται πως γιατρεύει τα αέρια, τους κολικούς και τις ημικρανίες της εμηννόπαυσης. Στην Ισπανία η λεβάντα προστίθεται στο τσάι για να θεραπευθεί ο διαβήτης και να καμφθεί η ινσουλινοαντίσταση.

Στην ελληνική επικράτεια τη συναντούμε και με τις ονομασίες αγριολεβάντα, λαμπρή, λαβαντή, χαμολίβανο και μυροφόρα. Η λεβάντα χρησιμοποιείται παντού για το άρωμα της, σε αρώματα, σαπούνια και δοχεία με potpourri. Όταν εισπνέεται το άρωμα της λεβάντας δημιουργούνται συναισθήματα ευφορίας, ηρεμίας και χαλάρωσης. Προσοχή γιατί σε μεγάλες δόσεις η λεβάντα δρα ως υπνωτικό και ναρκωτικό.

Σχετικά με το φυτό

Η λεβάντα αφθονεί στη Μεσόγειο, από όπου και κατάγεται, και θα τη βρείτε κυρίως σε ορεινές περιοχές, πάντα λουσμένη από τον ήλιο. Ονομάζεται επιστημονικά Lavendula officinalis και ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών. Είναι ένας κοντός, πολυετής θάμνος με πολλά κλαδιά που φτάνει σε ύψος κατά μέσο όρο τα 60 εκατοστά. Έχει μικρά, ιώδη και πολύ αρωματικά άνθη που περιέχουν το αιθέριο έλαιο. Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αιθέριου ελαίου λεβάντας είναι η Βουλγαρία, η Αγγλία, η Σερβία, η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Νότια Αφρική, η Τανζανία, η Ιταλία και η Ισπανία.

Θα τη βρείτε σε πολλές μορφές, όπως αποξηραμένο βότανο, αιθέριο έλαιο, εκχύλισμα, βάμμα, τσάι και σαν προσθήκη σε σαπούνια, lotion, κρέμες, αλοιφές και καλλυντικά. Να μη τη συγχέετε με τη λεβαντίνη, που είναι καλλιεργούμενο υβρίδιο κατώτερης ποιότητας.

Θεραπευτικές ιδιότητες

Μελέτες έχουν δείξει πως η λεβάντα είναι βοηθητική σε μια σειρά καταστάσεων, όπως stress, αϋπνία, αλωπεκυία και μετεγχειρητικός πόνος. Μελετάται επίσης για τις αντιμικροβιακές της ιδιότητες. Πιο συγκεκριμένα η λεβάντα θεωρείται πως είναι αντικαταθλιπτική, αναλγητική, αποχρεμπτική, επουλωτική και τονωτική των νεύρων. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στις παθήσεις του αναπνευστικού και πιο ειδικά στη γρίπη, το κρύωμα και το βήχα, καθώς υπεραμύνεται του οργανισμού από αερομεταδιδόμενα μικρόβια. Αναζωογονεί το πνεύμα και χαλαρώνει από stress και έγνοιες. Είναι πολύ καλή για πόνους και πιάσιμο των μυών και ενίοτε βοηθά και στους ρευματικούς πόνους. Γενικά χρησιμοποιείται σε μώλωπες, πληγές, εγκαύματα, ουλές, διαστρέμματα, δήγματα εντόμων, κνησμό, αλλεργίες και στη περιποίηση του λιπαρού δέρματος. Τέλος, χρησιμοποιείται τοπικά ή μέσα σε αλοιφές για διάφορους τύπους δερματοπάθειας, όπως ακμή, ψωρίαση και έκζεμα.

Πως τη χρησιμοποιώ;

• Φτιάξτε τσάι με αποξηραμένη λεβάντα σε καυτό νερό (όχι βραστό), μόνο του η σε συνδυασμό με άλλο βότανο και απολαύστε ένα χαλαρωτικό ρόφημα πριν τη νυκτερινή κατάκλιση.
• Βάλτε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο σε ένα μπουκάλι νερό και ψεκάστε πάνω στα ηλιακά εγκαύματα για να ανακουφιστείτε.
• Αν ξεπλύνετε το κεφάλι σας, μετά το λούσιμο, με έγχυμα λεβάντας θα σας βοηθήσει να ελέγξετε τη πιτυρίδα.
• Αν έχετε ημικρανίες τρίψτε τους κροτάφους με λίγο αιθέριο έλαιο σε κάποιο λάδι βάσης ή μυρίστε απλά το άρωμα της. Βάλτε λίγες σταγόνες λεβάντας σε νερό που βράζει και εισπνεύστε τους ατμούς για να ανακουφιστείτε από πονοκεφάλους.
• Αποξηράνετε ματσάκια λεβάντας και βάλτε τα ανάμεσα στα ρούχα σας. Είναι μια φυσική αρωματική μέθοδος.
• Προσθέστε το αιθέριο έλαιο και το εκχύλισμα της στα σπιτικά σας καλλυντικά.
• Το massage με το έλαιο της λεβάντας προσφέρει καλύτερη συγκέντρωση, ηρεμία πνεύματος και απαλύνει τις εναλλαγές διάθεσης.

Προφυλάξεις χρήσης

Όπως με όλα τα βότανα, χρησιμοποιήστε τη λεβάντα με σύνεση και αν είναι δυνατόν κάτω από την επίβλεψη κάποιου ειδικού. Έχουν παρατηρηθεί δερματικές αντιδράσεις από τη τοπική εφαρμογή της λεβάντας σε μερικούς ανθρώπους. Η εσωτερική λήψη της λεβάντας μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα και αύξηση της όρεξης. Το αιθέριο έλαιο της λεβάντας είναι τοξικό για τον οργανισμό αν ληφθεί εσωτερικά. Στη περίοδο της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας να αποφεύγεται η χρήση του βοτάνου.