Προβλήματα στο τελικό σαπούνι

Ένας αρχάριος στη τέχνη της σαπωνοποίησης είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει προβλήματα στη φάση της παρασκευής αλλά και στο τελικό αποτέλεσμα που θα πάρει. Υπάρχουν διάφορα προβλήματα που μπορείτε να παρατηρήσετε όταν θα φτιάχνετε το σπιτικό σας σαπούνι. Κάποια από αυτά είναι πιο σοβαρά και ίσως απαιτήσουν την απόρριψη του σαπουνιού, άλλα όμως είναι καθαρά αισθητικά, χωρίς να επηρρεάζεται η ποιότητα του σαπουνιού ή να ελλοχεύει κίνδυνος από τη χρήση του. Όλοι έχουμε δικαίωμα στο λάθος. Έχουμε επίσης το δικαίωμα να μάθουμε γιατί έγινε το λάθος και τι να προσέξουμε στο μέλλον, ώστε να μην επαναληφθεί.

Αποσύνθεση
Το χειρότερο scenario για έναν wannabe σαπωνοποιό είναι όταν το σαπούνι του αρχίζει να αποσυντίθεται. Με άλλα λόγια να μην έχουν σαπωνοποιηθεί όλα τα έλαια και να αρχίζουν με το καιρό να ταγγίζουν.

Αυτό επίσης μπορεί να παρατηρηθεί, όταν χρησιμοποιούμε έλαια και λίπη με μικρή διάρκεια ζωής ή αν αφήσουμε το σαπούνι εκτεθειμένο σε υψηλές θερμοκρασίες, πχ. το καλοκαίρι μέσα στο αυτοκίνητο.

Επικάλυψη με σταχτόλευκη σκόνη
Ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπίσετε είναι να δημιουργηθεί ένα λεπτό στρώμα σταχτόλευκης σκόνης πάνω στη επιφάνεια του σαπουνιού. Το πρόβλημα αυτό είναι περισσότερο αισθητικό και μπορείτε να το επαναφέρετε αν ξύσετε την επιφάνεια του σαπουνιού με ένα μαχαιράκι ή να το καθαρίσετε με ένα βρεγμένο πανί.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες για την αιτία δημιουργίας του φαινομένου, όπως τα άλατα της σόδας, συγκεκριμένα αρώματα και αιθέρια έλαια κτλ., αν και μέχρι σήμερα δεν έχει κατανοηθεί πλήρως ο μηχανισμός που το δημιουργεί. Παρ'όλαυτά το σαπούνι αυτό είναι ασφαλές για χρήση και σίγουρα όχι καυστικό.

Σαπούνι πολύ μαλακό, που λιώνει εύκολα με τη χρήση

Το πρόβλημα οφείλεται σε μια σειρά από αιτίες. Μήπως η συνταγή περιείχε μεγάλο ποσοστό μαλακών ελαίων, όπως ελαιόλαδο, αμυγδαλέλαιο, καστορέλαιο ή άλλα; Χρησιμοποιήσατε τη σωστή ποσότητα νερού; Τη σωστή ποσότητα σόδας; Το αφήσατε να ωριμάσει όσο έπρεπε; Μήπως προσθέσατε στο trace μεγάλη ποσότητα επιπλέον υγρών συστατικών;

Τα σαπούνια με υψηλό ποσοστό μαλακών ελαίων γίνονται πολύ μαλακά όταν ξεκαλουπώνονται. Αφήστε το σαπούνι για 2-3 ημέρες παραπάνω στο καλούπι πριν το βγάλετε για κόψιμο. Αφήστε το να ωριμάσει για μεγαλύτερο διάστημα από ότι θα το αφήνατε φυσιολογικά. Την επόμενη φορά μελετήστε τα συστατικά της συνταγής καλύτερα, μειώστε το ποσοστό υπερλίπανσης και κόψτε λίγο από το νερό της συνταγής, αν είναι απαραίτητο, μέσα στα επιτρεπτά πλαίσια. Συμβουλευτείτε κάποιον έτοιμο πίνακα σχετικά με τους συνδυασμούς ελαίων και το αποτέλεσμα που δίνουν.

Στίγματα και δυσάρεστη οσμή σε σαπούνι με γάλα
Το σαπούνι με γάλα κατσίκας θεωρείται από τα πιο πολυτελή είδη αφού ο πλούσιος, κρεμώδης αφρός και η απαλή του καθαριστική δύναμη δίνουν μια αίσθηση ανώτερης ποιότητας στο σαπούνι. Και αυτό όμως έχει τις δυσκολίες του στη παρασκευή.

Όταν φτιάχνουμε σαπούνι με ευαίσθητα υλικά όπως γάλα και χυμούς φρούτων, πρέπει να προσέχουμε πάρα πολύ τις θερμοκρασίες κατά την ανάμιξη των υγρών με τη σόδα. Σε διαφορετική περίπτωση το γάλα "καίγεται", για την ακρίβεια τα σάκχαρα του (λακτόζη), με αποτέλεσμα να χάνονται τα ευεργετικά του συστατικά, το σαπούνι να αποκτά άσχημη οσμή αμμωνίας και στίγματα στις αποχρώσεις της σκουριάς. Η πιο κοινή πρακτική για να αποφευχθούν τέτοια φαινόμενα είναι να καταψύχεται το γάλα (πχ. μέσα σε παγοκυψέλες ή σακούλες τροφίμων) και έπειτα να προστίθεται με πολύ αργό ρυθμό η καυστική σόδα, ώστε να μην ανεβάσει το μίγμα μεγάλες θερμοκρασίες. Επίσης μπορείτε να βάλετε τη λεκάνη, όπου θα διαλύσετε τη σόδα, μέσα σε ένα νεροχύτη με νερό και πάγο.

Αποχρωματισμός λόγω αρωματικών ουσιών
Συμβαίνει όταν χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα αρώματα και ιδίως αυτά που περιέχουν βανιλλίνη (χημικό υποκατάστατο της φυσικής βανίλιας). Συνήθως τα σαπούνια αυτά σκουραίνουν με το χρόνο και καμιά φορά γίνεται σκούρος και ο αφρός που παράγεται κατά το πλύσιμο.

Ανομοιογενές χρώμα και σβώλοι χρωστικής
Το πρόβλημα οφείλεται στη κακή τεχνική χειρισμού της χρωστικής ουσίας που προσθέσατε. Δεν υπάρχει κάποιος κίνδυνος από τη χρήση του σαπουνιού. Το πρόβλημα είναι μόνο αισθητικό, οπότε χρησιμοποιείτε το σαπούνι κανονικά. Στο μέλλον διαλύστε καλά τις χρωστικές μέσα σε κάποιο έλαιο, γλυκερίνη ή νερό (για τις υδατοδιαλυτές χρωστικές στη φάση ανάμιξης νερού και σόδας).

Δάκρυσμα
Αυτό το φαινόμενο μπορεί να προκληθεί από τη κακή επιλογή ή ανισορροπία των ελαίων σε μια συνταγή ή λόγω της υψηλής υγρασίας κατά τη παρασκευή και αποθήκευση. Το φαινόμενο οφείλεται στην υγροσκοπική ιδιότητα του σαπουνιού, η οποία συνδυάζεται με την αυξημένη υγρασία του χώρου.

Ρωγμές στο σαπούνι
Αφού βγάλετε το σαπούνι από το καλούπι και το κόψετε σε κομμάτια, μπορεί να παρατηρήσετε εσωτερικές ρωγμές στο κέντρο. Αν οι ρωγμές αυτές έχουν μέσα λευκούς κρυστάλλους σημαίνει περίσσεια σόδας ή κακό ανακάτεμα.

Αν οι ρωγμές δεν έχουν μέσα λευκούς κρυστάλλους, σημαίνει απότομη φάση gel ή μεγάλες μεταβολές στη θερμοκρασία. Στη πρώτη περίπτωση πετάτε το σαπούνι στα σκουπίδια, γιατί είναι καυστικό (φωτό). Στη δεύτερη περίπτωση, το πρόβλημα οφείλεται στη θερμοκρασία και είναι αποκλειστικά αισθητικό. Το χρησιμοποιείτε κανονικά. Σε μελλοντικές παρασκευές προσέχετε να έχετε ανακατέψει καλά το σαπούνι σας πριν το χυτεύσετε και να το διατηρείτε σε σταθερό, ζεστό περιβάλλον κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης.

Σαπούνι με φυσαλίδες ή θύλακες με αέρα, όπως το ελβετικό τυρί
Η αιτία είναι πως το σαπούνι είχε πήξει παραπάνω από όσο έπρεπε όταν το βάλατε στο καλούπι (παχύ trace). Αν οι φυσαλίδες περιέχουν μόνο αέρα το πρόβλημα είναι μόνο αισθητικό. Το χρησιμοποιείτε κανονικά. Αν όμως περιέχουν υγρό, οφείλεται σε κακό ανακάτεμα. Υπάρχει σόδα φυλακισμένη μέσα στις φυσαλίδες και χρειάζεται να το πετάξετε, γιατί είναι καυστικό. Είναι κάτι παρόμοιο με τη παραπάνω περίπτωση που εξετάσαμε.

Σε μελλοντικές παρτίδες φροντίστε να ρίξετε το σαπουνοπολτό στο καλούπι πριν πήξει υπερβολικά από το ανακάτεμα και χτυπήστε το καλούπι μερικές φορές δυνατά πάνω στον πάγκο σας, ώστε να πάει ο πολτός παντού. Υπάρχουν μερικά υλικά που επισπεύδουν κατά πολύ το χρόνο trace. Μεγάλη προσοχή στους χρόνους ανακατέματος όταν τα χρησιμοποιούμε.

Διαβάστε περισσότερα για το trace κάνοντας click εδώ.

Credits: candlemaking.gr, cranberrylane.com, soapqueen.com