Αμυλοσιρόπιο (Σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη)

Αν κάνετε μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο δε θα βρείτε ούτε μισή ιστοσελίδα που να υποστηρίζει πως το σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη είναι ένα ωφέλιμο προϊόν και το οποίο θα έπρεπε να καταναλώνουμε αντί της ζάχαρης. Και όμως υπάρχει κυριολεκτικά παντού. Και θα με ρωτήσετε με τη σειρά σας: Καλά, ένας υπεύθυνος ή έστω ευσυνείδητος ιθύνοντας δεν υπάρχει να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να απαγορέψει τη κυκλοφορία ουσιών και την ανεξέλεγκτη προώθηση τους στο ευρύ κοινό, βάζοντας σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και προωθώντας άρρωστα έθνη;

Όχι, δεν υπάρχει. Η βιομηχανία τροφίμων είναι η πιο βρώμικη βιομηχανία. Μπροστά της οι φαρμακοβιομηχανίες ωχριούν και το διεθνές εμπόριο ναρκωτικών μοιάζει με ψιλικατζίδικο. Ας μην επεκταθώ περισσότερο... Το μοναδικό μας όπλο και υποχρέωση ως καταναλωτές είναι η ενημέρωση.
Ο αναγεννησιακός αλχημιστής-ιατρός Παράκελσος είπε τη φημισμένη φράση "η δόση κάνει το δηλητήριο", εννοώντας πως ακόμη και η πιο ακίνδυνη ουσία γίνεται επικίνδυνη αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με το αμυλοσιρόπι. Σε όλα σχεδόν τα κράτη τα τελευταία χρόνια η κατανάλωση ζάχαρης, και κατ'επέκταση του αμυλοσιροπιού, έχει εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη. Ο λόγος; Το αμυλοσιρόπι είναι φθηνότερο, πιο γλυκό από τη ζάχαρη, έχει πιο βολικές ιδιότητες με αποτέλεσμα πλέον να είναι παρόν σε κάθε επεξεργασμένο τρόφιμο και αναψυκτικό του εμπορίου.

"Ο παγκόσμιος μέσος όρος ετήσιας κατανάλωσης ανά κάτοικο βρίσκεται σήμερα περίπου στα 20 kg λευκής ζάχαρης. Η συνολική παγκόσμια κατανάλωση αυξήθηκε κατά 60% και πλέον μεταξύ 1968 και 1988 και παρουσιάζει συνεχή άνοδο χάριν ιδίως στην αύξηση της χρησιμοποίησής της στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η κοινοτική μέση κατανάλωση ανέρχεται περίπου σε 34 kg λευκής ζάχαρης ανά κάτοικο ετησίως, ενώ η μέση κατανάλωση ζάχαρης το 2003 ήταν για την Ελλάδα 35,2 kg κατ’άτομο ετησίως." (Πηγή)

Και όπως θα συμπλήρωνε ο φίλτατος Παράκελσος, που προανέφερα, η κατανάλωση ζάχαρης σε τέτοια επίπεδα γίνεται τοξική για το ανθρώπινο σώμα.

Τι είναι το αμυλοσιρόπι;

Είναι ένα προϊόν νέο σχετικά σε ηλικία. Η ιδέα και η μετέπειτα έναρξη της παραγωγής του ανήκει στην Ιαπωνία στα τέλη της δεκαετίας του '60, ενώ σχεδόν αμέσως κατέκτησε την αμερικανική βιομηχανία τροφίμων. Το σιρόπι γλυκόζης-φρουκτόζης είναι μια υψηλά θερμιδογόνος γλυκαντική ουσία η οποία συναγωνίζεται σε γλυκύτητα τη ζάχαρη, μιας και την αντικαθιστά πολύ συχνά στις διάφορες παρασκευές τροφίμων. Το χρώμα του είναι διάφανο και ποικίλει από αρκετά ανοικτούς τόνους, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στη ζαχαροπλαστική, εώς περισσότερο σκούρους το οποίο χρησιμοποιείται σε όλες τις υπόλοιπες παρασκευές. Κυκλοφορεί στις ετικέττες τροφίμων και με τις ονομασίες σιρόπι γλυκόζης, σιρόπι γλυκόζης-φρουκτόζης, αμυλοσιρόπιο, με την ένδειξη "παρουσία δεξτρόζης" (dextrose) και "παρουσία μαλτοδεξτρίνης" (maltodextrin), ενώ στα αγγλικά λέγεται "Ηigh Fructose Corn Syrup" (HFCS).
Είναι ένα προϊόν φθηνό που συνεργάζεται καλά με τις λοιπές πρώτες ύλες, έχει μεγάλη διάρκεια ζωής, την ίδια γλυκαντική δύναμη με τη ζάχαρη και δε κρυσταλλώνει. Για να καταλάβετε αυτό το τελευταίο θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Ένα ζαχαρωτό, πχ. γλειφιτζούρι, που είναι φτιαγμένο με αμυλοσιρόπι θα διατηρήσει την "μαστιχωτη" υφή του ενώ ένα αντίστοιχο που έχει παρασκευαστεί με ζάχαρη μετά από λίγο καιρό θα σκληρύνει πολύ.

Παραγωγή αμυλοσιροπιού

Δεν υπάρχει ουσία που να λέγεται σιρόπι από άμυλο καλαμποκιού (με υψηλή ή μη περιεκτικότητα σε φρουκτόζη) η οποία να παράγεται απευθείας από τον καρπό του καλαμποκιού όπως πχ. το ελαιόλαδο. Η διαδικασία παραγωγής περιλαμβάνει μόνο χημεία και είναι η εξής: Το καλαμπόκι αρχικά αποξηραίνεται και έπειτα από τον καρπό του αφαιρείται το φύτρο και το πίτουρο ώστε να απομείνει μόνο το ενδοσπέρμιο. Αυτό με τη σειρά του αποθηκεύεται σε τεράστια δοχεία όπου προστίθεται ένα διάλυμα υδροχλωρικού οξέος. Στη συνέχεια, με τη συνδρομή θερμότητας και πίεσης, το μόριο του αμύλου διασπάται και μετατρέπεται σε σάκχαρα. Όσο περισσότερο διαρκέσει η παραπάνω διαδικασία τόσο μεγαλύτερη γλυκαντική δύναμη θα έχει το σιρόπι. Κατόπιν περνάει από διάφορες διαδικασίες εξευγενισμού, συμπύκνωσης, απόσμησης και αποχρωματισμού.

Έπεται η διαδοχική προσθήκη των ενζύμων α-αμυλάση, γλυκοαμυλάση και γλυκοζο-ισομεράση, μέσα σε ελεγχόμενο περιβάλλον πίεσης, θερμοκρασίας και οξύτητας, κατά την οποία η δεξτρόζη του σιροπιού μετατρέπεται στη πολύ γλυκύτερη φρουκτόζη. Σε αυτή τη φάση το προϊόν έχει περιεκτικότητα σε φρουκτόζη περίπου 42% και χρησιμοποιείται σε κονσερβαρισμένα φρούτα και αρτύματα (κέτσαπ, dressing, σάλτσες κτλ.). Για να απογειωθεί η περιεκτικότητα της φρουκτόζης πάνω από το 50% το προϊόν περνάει από περισσότερες χημικές διεργασίες που το συμπυκνώνουν και απομονώνουν τη φρουκτόζη που περιέχει. Σε αυτή τη μορφή το σιρόπι περιέχει περίπου 55% φρουκτόζη και χρησιμοποιείται σε αναψυκτικά, παγωτά και παγωμένα γλυκίσματα. Αν θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε σε παρασκευές όπου απαιτείται μειωμένη υγρασία (πχ. μίγματα για cake) περνάει μια επιπλέον επεξεργασία αφυδάτωσης μέχρι να αποκτήσει τη μορφή νιφάδας.

Όπως καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω το σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη αφορά ένα φυσικότατο προϊόν... Με μπόλικη χιουμοριστική διάθεση και αρκετή δόση ειρωνείας.

Τι συμβαίνει στο σώμα από τη κατανάλωση αμυλοσιροπιού;

Η επιτραπέζια ζάχαρη και το αμυλοσιρόπιο αποτελούνται και τα δύο από δύο σάκχαρα· τη γλυκόζη και τη φρουκτόζη με περίπου τις ίδιες αναλογίες (50-50). Και οι δύο ουσίες παρέχουν το ίδιο θερμιδικό φορτίο (4 kcal/gr). Παρά τις παραπάνω ομοιότητες είναι γεγονός πως ο οργανισμός μας δε θεωρεί τις δύο ουσίες σαν το ίδιο πράγμα και ο λόγος είναι ο εξής:
Στην κοινή ζάχαρη η γλυκόζη και η φρουκτόζη είναι δεσμευμένες μεταξύ τους και το σώμα μας πρέπει πρώτα να διασπάσει τους δεσμούς μεταξύ τους και μετά να απορροφηθούν από τη κυκλοφορία του αίματος. Στη περίπτωση του σιροπιού γλυκόζης-φρουκτόζης τα δύο αυτά σάκχαρα δεν είναι ενωμένα μεταξύ τους, είναι απλά "ανακατωμένα" στο ίδιο διάλυμα, με αποτέλεσμα να μη χρειάζεται να μεταβολιστούν από το πεπτικό σύστημα πριν εισέλθουν στη κυκλοφορία του αίματος.

Τα λοιπά σάκχαρα (σακχαρόζη, γλυκόζη, λακτόζη, μαλτόζη κτλ.) μπορούν να διασπάστουν από όλα τα κύτταρα του σώματος, κάτι όμως που δε συμβαίνει με τη φρουκτόζη· αυτή διασπάται αποκλειστικά και μόνο στο ήπαρ.

Η φρουκτόζη λοιπόν κατευθύνεται στο ήπαρ για να μεταβολιστεί και με τη σειρά της δίνει το έναυσμα ώστε να ξεκινήσει η λεγόμενη λιπογένεση.

Η λιπογένεση είναι η μεταβολική διαδικασία κατά την οποία το ήπαρ μετατρέπει τα απλά σάκχαρα σε λιπαρά οξέα (τριγλυκερίδια).

Η λιπογένεση οδηγεί στη δημιουργία λιπώδους ιστού στο ήπαρ που με τη σειρά του προκαλεί τη λεγόμενη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, η οποία είναι σήμερα μία από τις συχνότερες αιτίες χρόνιας ηπατοπάθειας παγκοσμίως, συχνότερη δε σε πληθυσμούς με υψηλό ποσοστό παχυσαρκίας.

Με ποιό μηχανισμό συμβάλλει η φρουκτόζη στη παχυσαρκία;

Η φρουκτόζη μεταβολίζεται εξ'ολοκλήρου στο ήπαρ γεγονός που όπως προανέφερα ευνοεί τη λιπογένεση. Επιπλέον και σε αντίθεση με τη γλυκόζη η φρουκτόζη δεν προκαλεί το ερέθισμα για την έκκριση ινσουλίνης και λεπτίνης, της ορμόνης που είναι υπεύθυνη για το αίσθημα κορεσμού. Οι δύο αυτές ορμόνες είναι κλειδιά στη διατήρηση του σωματικού βάρους και η φρουκτόζη δεν τους επιτρέπει να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, οδηγώντας σε σταδιακή  υπερφαγία και αύξηση του σωματικού βάρους.

Θυμηθείτε πως μιλούμε για τη τεχνητά παραγόμενη και σε μεγάλες ποσότητες φρουκτόζη που λαμβάνουμε από τα επεξεργασμένα τρόφιμα και όχι τη φυσική φρουκτόζη που παίρνουμε από τα φρούτα.

Αν συνδυάσετε τα παραπάνω στοιχεία με το αυξημένο θερμιδικό φορτίο που παρουσιάζουν τα συγκεκριμένα τρόφιμα θα καταλάβετε πως οδηγούμαστε αναπόφευκτα σε αύξηση του βάρους των καταναλωτών και την παχυσαρκία να έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας παγκοσμίως.

5 λόγοι για τους οποίους πρέπει να αποφεύγουμε εντελώς το σιρόπι γλυκόζης-φρουκτόζης
1. Η ζάχαρη, σε οποιαδήποτε μορφή, προκαλεί παχυσαρκία και πολλά σοβαρά νοσήματα όταν καταναλώνεται σε φαρμακολογικές δόσεις, όπως συμβαίνει στην εποχή μας. Οι πρόγονοι μας κατανάλωναν 20 κουταλάκια ζάχαρη ετησίως και όχι 35 kg όπως συμβαίνει σήμερα. Αν αναλογιστείτε πως ένα κουτάκι αναψυκτικό περιέχει εώς και 10 κουταλάκια ζάχαρη οι μαθηματικές πράξεις που ακολουθούν είναι απλές. Βρεθήκαμε μάρτυρες και εθελοντές σε ένα ειδεχθές πείραμα πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό και κανένας δε γνωρίζει που θα οδηγηθούμε. Είτε λέγεται ζάχαρη, είτε αμυλοσιρόπι το μόνο σίγουρο είναι πως μας κάνει κακό.
2. Το αμυλοσιρόπι και η κοινή ζάχαρη δεν μεταβολίζονται βιοχημικά με τον ίδιο τρόπο από τον οργανισμό μας (περιέγραψα παραπάνω το μηχανισμό). Αυτό έχει σαν συνέπεια η ταχέως απορροφήσιμη γλυκόζη που μας παρέχει το αμυλοσιρόπι να προκαλεί μεγάλες αυξήσεις στη καμπύλη έκκρισης ινσουλίνης (spikes). Το παραπάνω στοιχείο σε συνδυασμό με τις μεταβολικές ανωμαλίες που προκαλούν τα σάκχαρα αυτά οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε αύξηση της όρεξης, παχυσαρκία, μεταβολικά νοσήματα, διαβήτη, καρκίνο, καρδιαγγειακά νοσήματα και εκφυλισμό των εγκεφαλικών λειτουργιών.
3. Η φρουκτόζη από το αμυλοσιρόπι απαιτεί περισσότερη ενέργεια για να απορροφηθεί από το έντερο (διασπάται στο ήπαρ, απορροφάται στο έντερο) και αποσπά 2 μόρια φωσφόρου από το λεγόμενο "ενεργειακό νόμισμα" του σώματος ή ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη). Το ATP είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της υγείας του εντερικού επιθηλίου, έτσι ώστε να μη παρουσιάζει "διαρροές" άπεπτων μορίων τροφής ή βακτηρίων προς τη κυκλοφορία του αίματος, γεγονός που προξενεί ανοσοαντίδραση που με τη σειρά της οδηγεί σε φλεγμονώδεις καταστάσεις. Υψηλές δόσεις ελεύθερης φρουκτόζης στη διατροφή μας είναι ικανή να προκαλέσει "τρύπες" στο έντερο, επιτρέπωντας σε βακτήρια, τοξίνες και μερικώς διασπασμένες πρωτεΐνες να εισέλθουν στη κυκλοφορία του αίματος και να ενεργοποιήσουν την ανοσοαντίδραση του οργανισμού, οδηγώντας σε όλα τα παραπάνω νοσήματα που προανέφερα.

Μη συγχέετε αυτού του είδους τη φρουκτόζη με αυτή που υπάρχει από τη φύση στα φρούτα.

4. Το σιρόπι από άμυλο καλαμποκιού συχνά περιέχει υδράργυρο σε τοξικά επίπεδα. Αυτό είναι απόρροια της χημικής διεργασίας που ακολουθείται κατά τη παραγωγή του σιροπιού. Διαβάστε περισσότερα για την επικινδυνότητα του μετάλλου αυτού κάνοντας click εδώ.
5. Ένας από τους λόγους που θα έπρεπε να αποφεύγετε εντελώς την κατανάλωση σιροπιού γλυκόζης είναι γιατί η ύπαρξη του και μόνο στην ετικέττα ενός τροφίμου αποτελεί ένδειξη κατώτερης ποιότητας. Με άλλα λόγια το προϊόν που έχετε στα χέρια σας αποτελεί ένα επεξεργασμένο σκουπίδι μηδαμινής διατροφικής αξίας.

Συμπέρασμα

Το να θεωρούμε πως το αμυλοσιρόπιο είναι φυσικό προϊόν, λίγο ή πολύ κάτι σαν ζάχαρη από καλαμπόκι, είναι κάτι αντίστοιχο με το να αναφερόμαστε στον καπνό του τσιγάρου με τον όρο "φυσικό μίγμα βοτάνων". Η βιομηχανία το λατρεύει για πολλούς και διάφορους λόγους και πλέον έχει καταστεί το υπ'αριθμόν 1 γλυκαντικό εκλογής τους. Όποιο σακουλάκι, συσκευασία, μπουκάλι, βαζάκι ή κονσέρβα επεξεργασμένου αλμυρού ή γλυκού τροφίμου ανοίξετε, να είστε σίγουροι πως μέσα θα βρίσκεται το αμυλοσιρόπι.

Θεωρώ ακόμη περιττό να αναφέρω πως πλέον δεν υπάρχει μη γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι (Non-GMO) σε καμία καλλιέργεια στον πλανήτη. Συνοψίζοντας θα συμπληρώσω πως το σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη (HFCS) δεν πωλείται στους καταναλωτές αλλά η χρήση του προορίζεται αποκλειστικά και μόνο για τη βιομηχανία τροφίμων... Τα συμπεράσματα όπως πάντα δικά σας.

Ο σκοπός του παραπάνω άρθρου δεν είναι σε καμία περίπτωση να αγιοποιήσει τη ζάχαρη, ότι χρώμα και να έχει αυτή. Αντιθέτως στοχεύει στην ενημέρωση σχετικά με τον #1 δολοφόνο των ημερών μας. Σταματήστε να τρώτε το γιαουρτάκι σας με 0% λιπαρά και να αποφεύγετε μετά μανίας το αγνό βουτυράκι. Φροντίστε να απομακρύνετε τη ζάχαρη και οτιδήποτε τη μιμείται δια παντός από το πιάτο σας. Αυτή είναι ο πραγματικός ένοχος.

Credits: huffingtonpost, wisegeek, mercola, drhyman, wikipedia, madehow, hygeia, sparkpeople