Λανολίνη, ο ζωικός κήρος

Η άνυδρη λανολίνη, που αποκαλείται και ζωικός κήρος (ζωικό κερί, wool wax), είναι μια υποκίτρινη, κηρώδης ουσία με χαρακτηριστική οσμή, η οποία εκκρίνεται από τους σμηγματογόνους αδένες των ζώων που παράγουν μαλλί.

Η κυριότερη πηγή της είναι τα εξημερωμένα πρόβατα. Είναι προϊόν καθαρά ζωικής προέλευσης και αδιάλυτη στο νερό. Αναφέρεται λανθασμένα και σαν "ζωικό λίπος" (wool grease), παρόλο που εδώ και 150 χρόνια είναι γνωστό πως δεν περιέχει γλυκερίδια (δηλαδή λίπη) και στην πραγματικότητα είναι κηρώδης και όχι λιπαρή ουσία.

Ο ρόλος της λανολίνης
Η λανολίνη αδιαβροχοποιεί το τρίχωμα του προβάτου. Υπάρχουν συγκεκριμένες ράτσες προβάτων που παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες λανολίνης από άλλες (όπως τα Merinos, φωτό δεξιά). Η συλλογή της γίνεται στο στάδιο της επεξεργασίας του μαλλιού, μετά το κούρεμα, είτε με συμπίεση του μαλλιού σε κυλίνδρους είτε με τη διαδικασία του βρασμού. Δείτε ένα video σχετικά με την παραγωγή της λανολίνης εδώ.

Ο ρόλος της λανολίνης είναι να προστατεύει το μαλλί και το δέρμα του προβάτου από τις καιρικές συνθήκες και την υγρασία. Επίσης εικάζεται πως παίζει κάποιο ρόλο στην υγιεινή του καλυπτήριου συστήματος (επιδερμίδα, χόριο και υποδερμάτιο πέταλο, φωτό αριστερά) του ζώου. Οι εφαρμογές της λανολίνης και των παραγώγων της στην καθημερινότητα προσανατολίζονται προς αυτή τη κατεύθυνση. Στη φροντίδα και το καλλωπισμό του ανθρώπινου δέρματος.

Σύνθεση και ιδιότητες
Όπως συμβαίνει με όλα τα φυσικά προϊόντα η λανολίνη δομικά είναι σύνθετη ουσία. Σε καθαρότερες μορφές αποτελείται από μακρά άλυσο εστέρων σχεδόν κατά 97%, με το υπόλοιπο ποσοστό να αποτελείται από διάφορους τύπους αλκοόλης, οξέων και υδρογονανθράκων. Η βιοτεχνική ή βιομηχανική παραγωγή της υπάγεται σε αυστηρούς ελέγχους επιπέδων εντομοκτόνων, που χρησιμοποιούνται στα ζώα, από το 1992. Η λανολίνη φαρμακευτικής καθαρότητας, που έχει δηλαδή υποστεί επεξεργασία ώστε να είναι καθαρή από οποιαδήποτε ξένη ουσία, όπως οξειδωτικούς παράγοντες και λοιπές ακαθαρσίες από το περιβάλλον, είναι λευκή και άοσμη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ανοικτά έλκη και έκζεμα. Έχει αποδειχτεί επιστημονικά πως η λανολίνη ενυδατώνει και περιποιείται εξαιρετικά το δέρμα για πολλές ώρες από την εφαρμογή της (η δράση της φτάνει τις 8 ώρες). Ενυδατώνει και επανορθώνει την επιδερμίδα πολύ ανώτερα από τη γλυκερίνη και τη βαζελίνη σε συνδυασμό (The lanolin book. Hamburg: Beiersdorf AG, 1999).

Εφαρμογές
Είναι πολύ καλός μαλακτικός παράγοντας και χρησιμοποιείται ευρύτατα στη κοσμητολογία, σε καλλυντικά προσώπου, χειλέων, κρέμες ξυρίσματος, αλοιφές για τη φροντίδα του δέρματος των νεογνών και κυρίως σε κρέμες για τις ερεθισμένες και σχισμένες θηλές των γυναικών στη γαλουχία. Έχει και ιδιότητες γαλακτωματοποιητή. Επίσης χρησιμοποιείται στη βιομηχανία, σε αντισκωριακά, λιπαντικά και αδιαβροχοποιητικά προϊόντα. Εσείς προσθέστε το αρχικά σε lip balm ή σε κρέμα για τα σκασμένα χέρια και θα δείτε απίστευτη διαφορά.
Τώρα το που θα τη βρείτε είναι ένα θέμα γιατί, αν και κτηνοτροφική χώρα η Ελλάδα, δεν είναι και πολύ διαδεδομένη η χρήση της ώστε να πωλείται στα μαγαζιά. Λανολίνη δε βρήκα στην ελληνική αγορά, παρά μόνο στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα έχω βρει φυτικό υποκατάστατο λανολίνης, ένας θεός θα ξέρει ακριβώς τι ουσία είναι αυτή. Προτιμήστε τη δοκιμασμένη λύση του ebay και κυρίως από χώρες όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία που είναι έτη φωτός μπροστά στην εκτροφή προβάτων και τη διάθεση των προϊόντων τους.

Credits: open.edu, wikipedia, webmd, lanolin