NaOH, πληροφορίες και προφυλάξεις

Η καυστική σόδα, είναι απαραίτητα συστατικό στη παρασκευή σαπουνιού. Είναι ουσία λευκή κρυσταλλική, πολύ υγροσκοπική και απορροφά διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) από την ατμόσφαιρα, γιαυτό πρέπει να αποθηκεύεται σε δοχεία καλά κλεισμένα και αεροστεγή.

Το καθαρό υδροξείδιο του νατρίου (NaOH) διατίθεται στο εμπόριο σε πλαστικά δοχεία σε μορφή κρυστάλλων ή νιφάδων. Είναι χημική ένωση πολύ διαλυτή στο νερό και η διάλυση αυτή είναι ισχυρά εξώθερμη, δηλαδή απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες θερμότητας. Είναι επίσης διαλυτή στην αιθανόλη (οινόπνευμα) και στη μεθανόλη. Πέρα από τη σαπωνοποίηση χρησιμοποιείται και σε άλλες εφαρμογές, όπως σε καθαριστικά, σε προϊόντα αποφράξεων, στην κατεργασία του βάμβακος, τη βιομηχανία τροφίμων και πετρελαίου, τη χημική βιομηχανία, τη φαρμακοβιομηχανία και τη μεταλλουργία. Είναι πολύ διαβρωτική.
Δεν ακούγονται συχνά ατυχήματα με καυστική σόδα. Ο λόγος είναι γιατί παρόλο που είναι πολύ καυστική, αν της συμπεριφερθείτε με σεβασμό, είναι ένα εύκολο στη χρήση υλικό. Θα δούμε μερικές βασικές αρχές προστασίας που πρέπει να τηρούμε, ώστε να μην υπάρχει κανένας φόβος όταν τη χρησιμοποιούμε για να παρασκευάσουμε σαπούνι στο σπίτι. Αγοράζετε πάντα καυστική σόδα από έμπιστο πωλητή προϊόντων σαπωνοποιίας, ώστε να είναι σε καθαρή μορφή και όχι με άλλες χημικές προσμίξεις που θα καταστρέψουν το σαπούνι σας.

Βασικά μέτρα προφύλαξης

Τα μέτρα που πρέπει να λάβουμε, όσον αφορά τη μεταχείριση της NaOH είναι τα εξής:

1. Εάν έχετε παιδιά, εξηγήστε τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη χρήση και μεταχείριση της καυστικής σόδας. Ποτέ μην αφήνετε χωρίς επίβλεψη το δοχείο με τους κρυστάλλους NaOH ή το διάλυμα της, μόλις το έχετε ετοιμάσει. Αποθηκεύστε την σε σημείο που δε μπορούν να φτάσουν ή σε κλειδωμένο ντουλάπι. Το ίδιο ισχύει και για τα κατοικίδια. Το δοχείο να είναι πάντα κλειστό και να αναγράφει με λεπτομέρεια το περιεχόμενο.

2. Η αποθήκευση της NaOH γίνεται σε δοχεία που κλείνουν αεροστεγώς, με κατάλληλη σήμανση (μεγάλα γράμματα) για το περιεχόμενο, σε εμφανές σημείο πάνω στο δοχείο. Συνήθως χρησιμοποιούμε πλαστικά δοχεία, αλλά μπορείτε να τη βάλετε και σε ανοξείδωτα. Δοχεία από αλουμίνιο και λευκοσίδηρο δε χρησιμοποιούνται, γιατί η NaOH τα διαβρώνει.

3. Όταν χρησιμοποιείτε πλαστικά δοχεία στη παρασκευή σαπουνιού, σιγουρευτείτε οτί είναι ανθεκτικά στη θερμοκρασία και τη διάβρωση. Θα ήταν το χειρότερο σενάριο να λιώσει το μπωλ που επιλέξατε από τη θερμοκρασία και να χυθεί το διάλυμα NaOH παντού.

4. Τα δοχεία και τα σκεύη που θα χρησιμοποιήσουμε στη διαδικασία παρασκευής σαπουνιού, δε θα ξαναχρησιμοποιηθούν ποτέ ξανά για διαχείριση τροφίμων ή μαγείρεμα. Κουτάλες, μπωλ, κατσαρόλες, blender stick ή οτιδήποτε άλλο έρθει σε επαφή με τη καυστική σόδα ή το σαπούνι ΔΕΝ ΞΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ στη κουζίνα. Και αυτό είναι απαράβατος κανόνας.

5. Κατανοήστε τους κινδύνους της καυστικής σόδας. Είναι ένα εξαιρετικά καυστικό και διαβρωτικό προϊόν που θα κάψει το δέρμα σας. Σε καμία περίπτωση μη του επιτρέψετε να έρθει σε επαφή με το δέρμα, τα μάτια και γενικά με το σώμα σας.

6. Όταν μεταχειριζόμαστε καυστική σόδα ή το διάλυμα της, φοράμε πάντα:

• Λαστιχένια γάντια και κατά προτίμηση αυτά που φτάνουν μέχρι τον αγκώνα. Οποιοδήποτε πιτσίλισμα θα προκαλέσει άσχημο χημικό έγκαυμα στο δέρμα σας.
• Προστατευτικά γυαλιά, με καλή εφαρμογή στο πρόσωπο. Ποτέ χωρίς γυαλιά, γιατί ένα μικρό ατύχημα ή πιτσίλισμα μπορεί να σας αφήσεις τυφλούς.
• Προστατευτική μάσκα, ώστε να μην αναπνέυσετε τους ατμούς που δημιουργούνται κατά τη διάλυση της NaOH. Η εισπνοή αυτών των ατμών προκαλεί χημικό έγκαυμα στην αναπνευστική οδό.
• Προστατευτική ποδιά με μήκος μέχρι το γόνατο ή τον αστράγαλο, για να προστατεύσουμε τη μέση και τα πόδια από τη σόδα.

Η σαπωνοποίηση είναι μια πολύ ευχάριστη και δημιουργική διαδικασία, αλλά σίγουρα δεν είναι παιχνίδι για παιδιά. Ο λόγος που γίνεται αναφορά στα μέτρα προφύλαξης που οφείλετε να λάβετε είναι όχι για να σας τρομάξει και να μη το δοκιμάσετε ποτέ, αλλά αντιθέτως να σας ενημερώσει για τους πιθανούς κινδύνους από τη χρήση της NaOH, ώστε να είστε απολύτως προφυλαγμένοι κατά τη παρασκευή του σαπουνιού σας. Οι ίδιες προφυλάξεις ισχύουν και στη μεταχείριση της καυστικής ποτάσσας (KOH).