Πως διαλύω τη καυστική σόδα σε διάφορα υγρά

Το νερό δεν είναι το μοναδικο μέσο στο οποίο μπορείτε να διαλύσετε τη καυστική σόδα για να παρασκευάσετε σαπούνι. Σχεδόν όλα τα υγρά είναι κατάλληλα.

Γάλα, τσάι, καφές, χυμοί φρούτων, αφεψήματα βοτάνων, γάλα καρύδας, νερό από το βρασμό λαχανικών, μπύρα ακόμα και κρασί είναι μερικά από τα υγρά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη σαπωνοποιία. Η μόνη διαφορά είναι πως όταν διαλύουμε τη σόδα μέσα σε κάποιο από τα παραπάνω υγρά θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να ακολουθήσουμε μερικούς κανόνες.
Υπάρχουν πολλές διαφωνίες σχετικά με το κατά πόσο οι ευεργετικές ιδιότητες πχ. ενός χυμού παραμένουν στο σαπούνι μετά τη χημική αντίδραση της σαπωνοποίησης. Δε θα εξετάσουμε αυτό το θέμα εδώ.
Τα διάφορα υγρά, ανάλογα με τη σύσταση τους, κάνουν τη σόδα να αντιδρά με διαφορετικό τρόπο. Πολύ συχνά η σόδα σκουραίνει το υγρό και το κάνει να μυρίζει άσχημα. Το ενθαρρυντικό της υπόθεσης είναι πως το χρώμα και η οσμή δε παραμένουν στο σαπούνι και φεύγουν σταδιακά με την ωρίμανση του.

Η διαδικασία
Για να παρασκευάσουμε σαπούνι με οποιοδήποτε διαυγές υγρό ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:
Η ποσότητα υγρού θα είναι ίση με αυτή του νερού που δίνει η συνταγή. Ουσιαστικά αντικαθιστούμε το νερό με κάποιο άλλο υγρό. Μπορούμε ακόμη να αντικαταστήσουμε μέρος του νερού της συνταγής με το υγρό που επιλέξαμε, πχ. 50 : 50.
Φορούμε τον προστατευτικό εξοπλισμό και λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας.
Η διάλυση πρέπει πάντα να γίνεται σε χώρο με καλό αερισμό. Ιδανικά θα είναι αν γίνει σε εξωτερικό χώρο. Αν τη κάνετε στη κουζίνα του σπιτιού σας φροντίστε να είναι ανοικτά τα παράθυρα.

 

 

Aν δεν έχουμε αυλή ή μπαλκόνι εύκαιρο τοποθετούμε το σκεύος, όπου θα κάνουμε τη διάλυση, μέσα στο νεροχύτη της κουζίνας. Με αυτό τον τρόπο αν συμβεί κάτι απρόβλεπτο, όπως μια υπερχείλιση, δε θα χυθεί το διάλυμα σόδας στον πάγκο εργασίας ή, ακόμα χειρότερα, πάνω μας.
Φροντίζουμε το υγρό της ανάμιξης να είναι κρύο ή τουλάχιστον δροσερό. Το παρασκευάζουμε από τη προηγούμενη ημέρα και το τοποθετούμε στο ψυγείο να κρυώσει εντελώς.

Πάντα προσθέτουμε τη σόδα στο υγρό. ΠΟΤΕ ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ.
Αν χρησιμοποιήσετε χυμό φρούτων φροντίστε να είναι φρέσκος και να είναι φτιαγμένος από τα χέρια σας. Οι χυμοί του εμπορίου περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και πολλά συντηρητικά που θα επιδράσουν αρνητικά στη χημεία του σαπουνιού. Πάντα σουρώνουμε το χυμό με ένα φίλτρο του καφέ ή λεπτό ύφασμα, ώστε να μη περιέχει μικρά κομματάκια (πούλπα, pulp) που μπορεί να σαπίσουν μέσα στο σαπούνι.

Αν αποφασίσετε να διαλύσετε τη σόδα σε κάποιο ανθρακούχο υγρό, όπως είναι η μπύρα, θα πρέπει αυτό να έχει ξεθυμάνει εντελώς. Ανοίγουμε το κουτάκι, ρίχνουμε τη μπύρα σε ένα μπωλ και την αφήνουμε για πολλές μέρες (πχ. εβδομάδα) πάνω στον πάγκο της κουζίνας. Ανακατεύουμε κατά διαστήματα για να σιγουρευτούμε πως έχει ξεθυμάνει εντελώς. Κάνουμε τη διάλυση στο νεροχύτη μέσα σε παγωμένο bain marie, ώστε να μην ανεβάσει μεγάλη θερμοκρασία. Σε διαφορετική περίπτωση το μίγμα θα σκουρύνει πολύ και θα χαλάσει το επιθυμητό χρώμα του σαπουνιού.

Ποτέ μη προχωρήσετε σε διάλυση της σόδας σε υγρό που δεν έχει ξεθυμάνει εντελώς. Μπορεί να προκληθεί από υπερχείλιση εώς "έκρηξη" με ανυπολόγιστες συνέπειες.

Αν χρησιμοποιείτε υγρό που περιέχει αλκοόλ, όπως το κρασί, ή ζάχαρη ξεκινήστε πρώτα με μικρές παρτίδες και αν σας ικανοποιήσει το αποτέλεσμα προχωράτε και σε μεγαλύτερες. Ποτέ μη μονώνετε το σαπούνι αυτό γιατί ανεβάζει πολύ μεγάλες θερμοκρασίες μέσα στο καλούπι και μπορεί να προκληθεί το φαινόμενο της "ηφαιστειακής έκρηξης" (φωτό). Τα υγρά με μεγάλη περιεκτικότητα σε σάκχαρα μπορεί να αλλοιώσουν το σαπούνι (χρώμα, όσμή ή υφή) γιατί καραμελώνουν από την υψηλή θερμοκρασία που αναπτύσσεται. Δοκιμάστε να κάνετε τη διάλυση ψύχοντας το υγρό από πριν και τοποθετώντας το σκεύος μέσα σε παγωμένο bain marie, όπως ακριβώς κάνουμε όταν διαλύουμε τη σόδα μέσα σε γάλα.

Κάνετε τη διάλυση με πολύ αργό ρυθμό. Προσθέτετε τη σόδα αργά και ανακατεύετε αργά και προσεκτικά.
Όταν χρησιμοποιείτε άλλα υγρά, από το απλό νερό που βάζουμε συνήθως, να προτιμάτε να κάνετε την ανάμιξη σόδας-ελαίων σε χαμηλές θερμοκρασίες, μέσα στο εύρος των 30 - 40°C. Έτσι το σαπούνι δε θα ανεβάσει πολύ μεγάλη θερμοκρασία στο καλούπι και το αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο.
Κρατήστε σημειώσεις για την επόμενη φορά που θα αποπειραθείτε να παρασκευάσετε τον ίδιο τύπο σαπουνιού. Ίσως να χρειάζεται πιο δυνατός καφές ή αφέψημα βοτάνων, ίσως και το αντίθετο.
Ο χυμός του λεμονιού είναι ακατάλληλος για τη διάλυση της σόδας. Τα οξέα από το λεμόνι εξουδετερώνουν μεγάλο τμήμα της καυστικής σόδας με αποτέλεσμα να μη γίνεται η σαπωνοποίηση κανονικά. Μη το δοκιμάσετε.

Πειραματιστείτε! Η σαπωνοποιία είναι πολύ ευχάριστη ενασχόληση, αρκεί να λαμβάνονται τα σωστά μέτρα προστασίας. Λεονταρισμοί κοντά στη καυστική σόδα δε χωράνε. Από εκεί και έπειτα... The sky is the limit!