Ωρίμανση και αποθήκευση χειροποίητου σαπουνιού

Έχουμε μιλήσει επανειλημμένα στο παρελθόν για "περίοδο ωρίμανσης" του σαπουνιού της ψυχρής μεθόδου πριν τη χρήση του. Για ποιό λόγο πρέπει το σαπούνι να "ωριμάσει"; Γιατί δε μπορώ να το χρησιμοποιήσω αμέσως μόλις το φτιάχνω; Που πρέπει να το αποθηκεύσω όταν θα ωριμάζει και γιατί; Όλα τα παραπάνω ερωτήματα θα απαντηθούν στο παρακάτω άρθρο.

Είναι χειμώνας και αγοράζουμε καυσόξυλα για το τζάκι ή τη σόμπα. Για κάποιο λόγο δε καταφέρνουμε να τα κάψουμε όλα και μας μένουν για την επόμενη χρονιά. Η περίσσεια ξυλεία έχει πλέον ξεραθεί από τον ήλιο και την ατμόσφαιρα, ανάλογα που την έχουμε αποθηκευμένη, και τον επόμενο χειμώνα που θα τη χρησιμοποιήσουμε είναι ιδανική για τη φωτιά. Έχει εξαφανιστεί κάθε είδος υγρασίας από τα ξύλα, "αρπάζουν" εύκολα και παράγουν δυνατή φωτιά. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με το σαπούνι. Στη περίοδο ωρίμανσης εξατμίζεται από το σαπούνι το μεγαλύτερο μέρος του νερού που χρησιμοποιήσαμε στη συνταγή. Το ώριμο σαπούνι χαρακτηρίζεται από σκληρή μπάρα και είναι ήπιο προς την επιδερμίδα μας.

Λόγοι που αφήνουμε το σαπούνι να ωριμάσει
1. Για να σιγουρευτούμε πως η διαδικασία της σαπωνοποίησης έχει ολοκληρωθεί.
Η διαδικασία συνήθως ολοκληρώνεται τις πρώτες 24 - 48 ώρες, γεγονός που σημαίνει πως το σαπούνι θεωρητικά είναι έτοιμο για χρήση. Καλό είναι όμως να παραμείνει για δύο εβδομάδες τουλάχιστον ώστε να ολοκληρωθεί η σαπωνοποίηση και να μη μας ερεθίσει το δέρμα. Όσον αφορά το pH, οι μεταβολές του λαμβάνουν χώρα κατά 99% στις πρώτες δύο ημέρες. Το υπόλοιπο διάστημα ωρίμανσης παρατηρούνται πολύ μικρές, εώς αμελητέες, μεταβολές.

2. Για να εξατμιστεί το υγρό της συνταγής.
Όταν η μπάρα του σαπουνιού είναι σκληρή, δηλαδή περιέχει μικρό ποσοστό νερού, θα μας κρατήσει για περισσότερο χρόνο. Με άλλα λόγια δε θα λιώνει εύκολα όταν θα έρχεται σε επαφή με το νερό. Επιπλέον ο αφρός θα είναι πιο πλούσιος και γενικά το σαπούνι θα έχει καλύτερη αίσθηση. Για να το κατορθώσουμε αυτό θα πρέπει να αφήσουμε το σαπούνι να ωριμάσει για μερικές εβδομάδες. Ο κανόνας λέει πως όσο περισσότερο ωριμάσει το σαπούνι, τόσο πιο σκληρό θα γίνει και τόσο περισσότερο θα κρατήσει.
Αν μειώσετε το υγρό της συνταγής σας το σαπούνι θα χρειαστεί μικρότερη περίοδο ωρίμανσης. Αυτή όμως η πρακτική καλό είναι να αποφεύγεται από αρχάριους σαπωνοποιούς γιατί μπορεί να παρατηρηθούν προβλήματα κατά τη παρασκευή αλλά και στο τελικό προϊόν.

Η φροντίδα του σαπουνιού μετά τη παρασκευή

Αφού τελειώσουμε με τη παρασκευή του σαπουνιού το καλουπώνουμε σε καλούπι που έχουμε ετοιμάσει από πριν. Μετά από 24 - 48 ώρες (ο χρόνος συνήθως εξαρτάται από τα συστατικά του) ξεκαλουπώνουμε το σαπούνι και το κόβουμε σε μπάρες. Σε αυτή τη φάση το σαπούνι θα είναι σχετικά μαλακό και θα κολλάει ελαφρώς στα χέρια. Αν είναι υπερβολικά μαλακό και δυσκολεύεστε να το κόψετε αφήστε το στο καλούπι για 1-2 ημέρες ακόμα.

Τοποθετήστε τις μπάρες σε ένα ήσυχο σημείο και σε μια σχετική απόσταση μεταξύ τους για να ωριμάσουν. Ένα ράφι στη βιβλιοθήκη, ένας πάγκος που δε χρησιμοποιείται, στο υπόγειο, κάτω από το κρεβάτι σας ή οποιοδήποτε άλλο μέρος διαθέτετε, μακριά όμως από υγρασία. Το καλύτερο είναι να τοποθετήσετε τις μπάρες με τη πλευρά τους, ώστε να έρχεται μεγαλύτερη επιφάνεια σε επαφή με την ατμόσφαιρα. Σκεπάστε τις ελαφρά με ένα λεπτό πανί ώστε να μη σκονίζονται.

Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης είναι καλό να γυρίζετε τις μπάρες ώστε να αερίζονται από όλες τις πλευρές. Μετά από 4 - 6 εβδομάδες και πάντα ανάλογα με τα συστατικά της παρτίδας το σαπούνι είναι έτοιμο για χρήση.

Πως το αποθηκεύω;
Μετά την ωρίμανση το σαπούνι πρέπει να "συσκευάζεται", ώστε να διατηρηθεί φρέσκο το άρωμα του. Προτιμήστε μεμονωμένα χάρτινα σακουλάκια ή κουτιά. Μπορείτε να τα βάλετε και όλα μαζί σε ένα χαρτοκιβώτιο. Σε αυτή τη περίπτωση μην αναμιγνύετε σαπούνια από διαφορετικές παρτίδες με διαφορετικά αρώματα. Αποθηκεύστε το σαπούνι σε σκιερό και δροσερό μέρος, μακριά από υγρασία.

Τι γίνεται με το άρωμα;
Τα αιθέρια έλαια, παρά τις μοναδικές ιδιότητες τους στην υγεία και την επιδερμίδα μας, δεν έχουν μεγάλη αρωματική ισχύ και αντοχή. Το άρωμα τους, στη καλύτερη περίπτωση, θα διατηρηθεί για 6 μήνες, αν και εφ'όσον χρησιμοποιήσουμε καλής ποιότητας αιθέριο έλαιο και αποθηκεύσουμε σωστά το σαπούνι. Αν επιλέξετε να αρωματίσετε το σαπούνι σας με αιθέριο έλαιο να φτιάχνετε μόνο μικρές παρτίδες τις οποίες θα χρησιμοποιείτε σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα συνθετικά αρώματα από την άλλη έχουν μεγαλύτερη ένταση και χρόνο ζωής. Η επιλογή είναι δική σας.