Τι γνωρίζετε για το μαγνήσιο;

Το όνομα του προέρχεται από τη Μαγνησία της Θεσσαλίας, λόγω των κοιτασμάτων του μετάλλου στη περιοχή. Το μαγνήσιο (Mg) είναι το όγδοο κατά σειρά αφθονίας μεταλλικό στοιχείο στη Γη, το τρίτο στο θαλασσινό νερό και το ένατο γενικά στο σύμπαν. Το πιο σημαντικό; Είναι το ενδέκατο κατά σειρά αφθονίας της μάζας του ανθρώπινου σώματος και απολύτως απαραίτητο για 300 και πλέον  βιοχημικές διεργασίες μέσα στον οργανισμό. Δεν είναι μόνο σε μεγάλη αφθονία, είναι και ζωτικής σημασίας.

Το κάθε κύτταρο στον οργανισμό μας απαιτεί ικανή ποσότητα μαγνησίου για να λειτουργήσει, αλλιώς καταστρέφεται. Γερά δόντια και οστά, ορμονική ισορροπία, υγιές νευρικό και καρδιαγγειακό σύστημα, αποτοξινωτικές εργασίες και πολλές άλλες λειτουργίες βασίζονται στην επάρκεια των κυττάρων σε μαγνήσιο. Οι μαλακοί ιστοί στο σώμα συμπεριλαμβανομένων του εγκεφάλου και της καρδιάς, δύο όργανα δηλαδή που παράγουν μεγάλη ηλεκτρική δραστηριότητα, είναι εξαιρετικά ευάλωτα στην έλλειψη ή ανεπάρκεια μαγνησίου.

Πολυφωσφορικές ενώσεις όπως ATP, DNA και RNA, καθώς και εκατοντάδες ένζυμα, απαιτούν ιόντα μαγνησίου για να λειτουργήσουν. Το σώμα χρειάζεται μαγνήσιο για να χρησιμοποιήσει το ασβέστιο. Ακόμα και μια μικρή έλλειψη προκαλεί επικίνδυνη ανισορροπία ασβεστίου που οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο. Τα συμπτώματα της έλλειψης περιλαμβάνουν μυικές κράμπες, ημικρανίες, αρρυθμίες και πολλά άλλα που θα δούμε παρακάτω.

Μήπως έχεις έλλειψη μαγνησίου;
Μάλλον ναι. Περισσότερο από το 80% των ενηλίκων σήμερα παρουσιάζει έλλειψη μαγνησίου, οι περισσότεροι δίχως να το γνωρίζουν. Οι αιματολογικές εξετάσεις δε θα σας το δείξουν, γιατί λιγότερο από το 1% του συνολικού μαγνησίου κυκλοφορεί στο πλάσμα του αίματος. Η έλλειψη μαγνησίου διαγιγνώσκεται διαφορικά, από τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει ο ασθενής που περιλαμβάνουν τα εξής:

• Αϋπνία ή διαταραχές ύπνου
• Ευερεθιστότητα
• Ευαισθησία σε θορύβους
• Διανοητικές διαταραχές
• Μυικοί πόνοι και ακούσιοι σπασμοί
• Πόνοι στη πλάτη
• Άγχος, ανησυχία και κατάθλιψη
• Έντονα συμπτώματα προεμμηνορυσιακού συνδρόμου
• Στειρότητα - υπογονιμότητα
• Κεφαλαλγία
• Πτερυγισμός καρδιάς (φτερούγισμα)
• Κόπωση και ατονία
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Δυσχέρεια προσανατολισμού
• Ανορεξία
• Δυσκοιλιότητα
• Κακή υγεία της στοματικής κοιλότητας
• Λίθοι νεφρών
• Διαταραχές θυρεοειδούς
• Εντερικές διαταραχές

Αν παρουσιάζετε 5 από τα παραπάνω συμπτώματα, ή και περισσότερα, μάλλον χρειάζεστε συμπλήρωμα μαγνησίου, γιατί δε προσλαμβάνετε αρκετό με τη διατροφή σας ή ο οργανισμός σας δε το απορροφά.

Που πήγε όλο το μαγνήσιο;
Πως είναι δυνατόν να παρουσιάζονται ελλείψεις σε ένα στοιχείο που βρίσκεται σε τέτοια αφθονία στη φύση; Δυστυχώς οι σύγχρονες γεωργικές μέθοδοι, οι εκτεταμένες καλλιέργειες και η ευρεία χρήση εντομοκτόνων απομυζούν το έδαφος από τα θρεπτικά του στοιχεία, και κατ'επέκταση από το μαγνήσιο. Επιπλέον, πολλά υβρίδια παραγωγικών φυτών αναπτύσσονται έτσι ώστε να επιβιώνουν από την έλλειψη μαγνησίου στο έδαφος, περιέχοντας λιγότερο μαγνήσιο από ότι φυσιολογικά θα έπρεπε. Τέλος, τα σύγχρονα λιπάσματα περιέχουν ως επί το πλείστον άζωτο, κάλιο και φώσφορο, χωρίς να περιέχουν μαγνήσιο, ώστε να αποκαθίστανται τα επίπεδα του. Το νερό αποτελούσε καλή πηγή μαγνησίου αλλά μετά τη φθορίωση αυτού συμβαίνει το εξής:

Το φθόριο στο νερό συνδέεται με το μαγνήσιο, σχηματίζοντας ένα αδιάλυτο μεταλλικό στοιχείο που επικάθεται στα οστά, καθιστώντας τα ευάλωτα σε κατάγματα. Το νερό είναι εξαιρετική πηγή μαγνησίου, αν προέρχεται από βαθύ πηγάδι ή από βαθιές πηγές τρεχούμενων μεταλλικών υδάτων. Οι αστικές πηγές νερού είναι τα ποτάμια, τα ρέματα και οι λίμνες,  δηλαδή κοντά στην επιφάνεια, όπου τα επίπεδα μαγνησίου είναι εξαιρετικά χαμηλά και επιπλέον τα ύδατα φιλτράρονται εκτεταμένα, αποστερώντας το νερό που πίνουμε από μαγνήσιο. Ακόμα, τα εμφιαλωμένα "μεταλλικά" νερά περιέχουν λίγο μαγνήσιο ή πολύ ασβέστιο ή και τα δύο μαζί.

Η έλλειψη μαγνησίου οφείλεται σε διατροφικούς παράγοντες, όπως η υπερκατανάλωση καφεΐνης, ζάχαρης, επεξεργασμένων τροφίμων και αλκοόλ, αλλά και στο σύγχρονο lifestyle που περιλαμβάνει έλλειψη ύπνου και ξεκούρασης και υψηλά επίπεδα stress. Επίσης η κατανάλωση φυτικών τροφών που προέρχονται από αποστερημένα εδάφη δε βοηθά ιδιαίτερα τη κατάσταση. Τρέφετε καμιά ψευδαίσθηση οτί τα λαχανικά του super market ή και του μανάβη ακόμα προέρχονται από καλύτερα και πιο πλούσια εδάφη; Τέλος, φάρμακα όπως αντισυλληπτικά, αντιϋπερτασικά, διουρητικά, ινσουλίνη και διάφορα αντιβιοτικά, ρίχνουν ακόμα περισσότερο τα επίπεδα μαγνησίου στο σώμα.

Τι κάνει το μαγνήσιο
Όπως είπα παραπάνω, το μαγνήσιο παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές διεργασίες του ανθρώπινου, και όχι μόνο, οργανισμού. Συγκεκριμένα:

• Δίνει ελαστικότητα και ταυτόχρονα ακαμψία στα οστά
• Αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου
• Συμβάλλει στο σχηματισμό των πρωτεϊνών
• Συμβάλλει στο μεταβολισμό των υδατανθράκων
• Συμβάλλει στην απορρόφηση της βιταμίνης D
• Εξομαλύνει την αρτηριακή πίεση
• Αποτρέπει τη δημιουργία λίθων στα νεφρά
• Προάγει τον νυκτερινό ύπνο
• Ανακουφίζει από σπασμούς και κράμπες μυών
• Ελαττώνει τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων
• Προλαμβάνει την αθηροσκλήρυνση
• Προλαμβάνει τα εγκεφαλικά επεισόδια
• Αποτρέπει τη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
• Σταματά τις ημικρανίες
• Ενισχύει τη κυκλοφορία του αίματος
• Ανακουφίζει απο το χρόνιο πόνο
• Προλαμβάνει την οστεοπόρωση
• Προστατεύει από τη ραδιενεργό ακτινοβολία
• Βοηθά στην απώλεια βάρους
• Θεραπεύει το εμφύσημα και το άσθμα
• Προφυλάσσει από πολλές μορφές καρκίνου
• Προφυλάσσει από το κίνδυνο στεφανιαίας νόσου

Αμέτρητες είναι οι υπόλοιπες ιδιότητες του μαγνησίου, που είναι πολλές για να τις αναφέρουμε ή ερευνώνται ακόμα από την επιστημονική κοινότητα.

Πως να αναπληρώσω το μαγνήσιο που μου λείπει;
Για έναν ενήλικα η ποσότητα μαγνησίου που απαιτείται καθημερινά είναι περίπου 400mg. Οι ποσότητες που απαιτούνται κατά την εγκυμοσύνη και γαλουχία αυξάνονται, γιαυτό και ο γιατρός δίνει πάντα συμπληρώματα μαγνησίου στις περιόδους αυτές. Όσον αφορά τη διατροφή προτιμήστε κακάο, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς, κρέας, βρώσιμα φύκια, όπως το kelp, και τσουκνίδα. Μη βγείτε στους αγρούς και αρχίσετε να μασουλάτε τσουκνίδες, δε θα είναι πολύ ευχάριστη η εμπειρία. Υπάρχει αποξηραμένη για να τη κάνετε ρόφημα ή και συμπλήρωμα διατροφής, όπως αυτό, που θα το βρούμε στο φαρμακείο. Υπάρχουν συμπληρώματα μαγνησίου σε μορφή δισκίων ή υγρού. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική πρόσληψη μαγνησίου. Η πλεονάζουσα ποσότητα μαγνησίου αποβάλλεται με τα ούρα, εφόσον η νεφρική λειτουργία είναι φυσιολογική. Υπερμαγνησαιμία μπορεί να προκληθεί λόγω νεφρικής ανεπάρκειας και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αποφεύγονται οι τροφές που είναι πλούσιες σε μαγνήσιο.
Το μαγνήσιο απορροφάται στο έντερο, αλλά η απορρόφηση αυτή δεν είναι πλήρης (μόνο 30-60% του προσλαμβανόμενου μαγνησίου), ενώ η ταυτόχρονη λήψη βιταμίνης Β6 και D ευνοεί την απορρόφηση του. Δυστυχώς η απορρόφηση μαγνησίου είναι πολλές φορές ακόμα πιο δύσκολη, διά της πεπτικής οδού, λόγω κάποιων επιπλοκών. Έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D, κατεστραμμένη εντερική χλωρίδα και άλλες καταστάσεις καθιστούν πολύ δύσκολη την απορρόφηση του μαγνησίου από το έντερο. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, οι περισσότερες τροφές και το νερό δε περιέχουν την απαραίτητη ποσότητα μαγνησίου.
Όπως προειπώθηκε, αν έχετε κάποιο πρόβλημα δυσαπορρόφησης, θα είναι αρκετά δύσκολο να αναπληρώσετε το μαγνήσιο μόνο με τη διατροφή ή με συμπληρώματα, γιατί και τα δύο περνούν από το έντερο. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι αναπλήρωσης του μαγνησίου που λείπει. Η καλύτερη λύση για εσάς, αλλά και για όλους μας, είναι η διαδερμική χορήγηση μαγνησίου. Μη πάει το μυαλό σας σε ενέσεις, αλλά στο ψεκασμό του δέρματος με διάλυμα μαγνησίου. Πως γίνεται αυτό;
Θα το μάθουμε σε αυτό το άρθρο.