Σύμφυτο

Το σύμφυτο (comfrey) είναι ένα πολύ σημαντικό και αρκετά αμφιλεγόμενο άγριο βότανο. Στην Ελλάδα το συναντούμε και με τις ονομασίες στεκούλι, χονδρούτσικο και πηκτή.

Πολλοί βοτανολόγοι θεωρούν πως έχει άριστες θεραπευτικές ιδιότητες ενώ άλλοι είναι λίγο πιο επιφυλακτικοί. Σε μερικά κράτη είναι απαγορευμένη δια νόμου η κατανάλωση του.
Τα κύρια είδη που χρησιμοποιούνται στη βοτανική είναι τα Symphytum officinale, Symphytum asperum και Symphytum × uplandicum, με το τελευταίο να αποτελεί διασταύρωση των δύο προηγούμενων ειδών. Είναι πολυετές φυτό που ανήκει στην οικογένεια των Boraginaceae, μαζί με το borage που γνωρίσαμε παλαιότερα. Έχει σκούρη καφέ έως μαύρη ρίζα, που είναι η δύναμη και το χαρακτηριστικό του γνώρισμα, υποκίτρινη εσωτερικά και με κολλώδη σύσταση. Ακόμη έχει μεγάλα και τραχιά φύλλα και μικρά άνθη ποικίλου χρώματος, συνήθως μαβιά ή μπεζ.

Προέρχεται από την Ευρώπη και φυτρώνει σε υγρά μέρη, όπως σε όχθες ποταμών, σε υγρά λιβάδια και σε αυλάκια. Οι Άγγλοι το ονομάζουν χαϊδευτικά "knitbone", λόγω της ιδιότητας του να δένει τα κόκκαλα.

Φαρμακευτικές χρήσεις

Τα θεραπευτικά συστατικά του σύμφυτου βρίσκονται κυρίως στη ρίζα και έπειτα στα φύλλα. Έχει επουλωτικές, αντιφλεγμονώδεις, χαλαρωτικές, αποχρεμπτικές και στυπτικές ιδιότητες. Η πιο διαδεδομένη χρήση του σήμερα είναι σε δερματικές παθήσεις. Το φυτό περιέχει αλλαντοΐνη, ουσία που θεωρείται πως έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και ενισχύει την κυτταρική ανάπτυξη και την επιδιόρθωση των ιστών.

Το σύμφυτο χρησιμοποιήθηκε από τα παλιά χρόνια για τη θεραπεία αναπνευστικών προβλημάτων, καταγμάτων, διαστρεμμάτων, αρθρίτιδας, εγκαυμάτων, ελκών του πεπτικού, πόνους πλάτης και αυχένα, ακμής και άλλων χρόνιων δερματικών νόσων. Θεωρούνταν πως έχει αναπλαστικές ιδιότητες στα οστά και τα δόντια των παιδιών και στα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα.

Το σύμφυτο σήμερα χρησιμοποιείται εξωτερικά για τις επουλωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του σε τραυματισμούς μαλακών μορίων, αρθρώσεων και τενόντων, σε νευραλγίες, σε έλκη και κατακλίσεις, τραυματα και μώλωπες, σε κατάγματα, σε δερματοπάθειες, σε ηλιακά εγκαύματα, σε ρευματισμούς και αρθρίτιδα.

Η παραδοσιακή ιατρική προτείνει θεραπεία με σύμφυτο σε τρεις μορφές· αφέψημα, εκπλύσεις στόματος (γαργάρες) και κατάπλασμα.

Το αφέψημα χορηγείται κατά του βήχα, της λαρυγγίτιδας και βρογχίτιδας, ρινορραγίας και μηνορραγίας, ελκώδους κολίτιδας και άλλων προβλημάτων του γαστρεντερικού σωλήνα, όπως έλκος, χρόνια διάρροια και δυσεντερία.

Για τη παρασκευή αφεψήματος χρησιμοποιούνται τα φύλλα και κυρίως η ρίζα. Ρίχνουμε σε μια κούπα βραστό νερό 2 κουταλάκια του γλυκού αποξηραμένο βότανο ή τριμμένη και αποξηραμένη ρίζα, το αφήνουμε για 5 λεπτά να εκχυλιστεί, το σουρώνουμε και το πίνουμε. Μπορείτε να προσθέσετε μέλι και μερικές σταγόνες λεμόνι για να ενισχύσετε τη γεύση του.

Στοματικές εκπλύσεις γίνονται σε περίπτωση αιμορραγίας των ούλων και σε φλεγμονές της περιοχής του λαιμού.

Το κατάπλασμα (κομπρέσα) εφαρμόζεται σε τραυματισμούς, οιδήματα, πληγές και επιπλεγμένα τραύματα, χρόνιες παθήσεις όστων και αρθρώσεων και τέλος σε κιρσούς.

Εσωτερική χρήση

Οι γιατροί προτείνουν η χρήση του βοτάνου να γίνεται μόνο τοπικά και να μη χρησιμοποιείται εσωτερικά, γιατί περιέχει ηπατοτοξικές ουσίες που λέγονται αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης (pyrrolizidine alkaloids, PA). Για την ακρίβεια οι τοξικές αυτές ουσίες προκαλούν τη λεγόμενη "αποφρακτική νόσο των ηπατικών φλεβών", που έχει αποβεί μοιραία σε μια καταγεγραμένη περίπτωση.

Το 2001 στις ΗΠΑ ο FDA απαγόρευσε τη χρήση του βοτάνου, μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλα βοτανικά σκευάσματα που προορίζονται για εσωτερική κατανάλωση. Επιπλέον οι γιατροί προτείνουν να μη παρατείνεται η χρήση του βοτάνου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 10 ημερών και όχι για περισσότερο από 4-6 εβδομάδες μέσα σε ένα ημερολογιακό έτος. Ειδικότερα το αλκαλοειδές συμφυτίνη αποδείχθηκε σε έρευνες πως σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση καρκίνου σε αρουραίους.

Προφυλάξεις χρήσης

Να αποφευγεται η χρήση του από εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες.
Αν αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε το βότανο, να το κάνετε κάτω από την επίβλεψη κάποιου ειδικού και για περιορισμένα χρονικά διαστήματα.
Η χρήση του βοτάνου σε υπερδοσολογία μπορεί να έχει ηπατοτοξική δράση.
Οι πληροφορίες που παρέχονται σε αυτό το άρθρο προορίζονται αποκλειστικά για ενημερωτικούς σκοπούς.