Η μούργα στο σαπούνι

Πάω στοίχημα πως οι περισσότεροι από εσάς δεν ξέρετε καν με τι μοιάζει η μούργα του ελαιολάδου. Εκτός βέβαια αν είστε παραγωγός ελαιολάδου ή λαδέμπορας. Ούτε εγώ γνώριζα μέχρι που απεκτήσα πριν λίγο καιρό τα πρώτα μου λίτρα! Δείτε τη φωτογραφία.


Σήμερα δοκίμασα το σαπούνι από μούργα που έφτιαξα πριν από περίπου ενάμιση μήνα. Το αποτέλεσμα πραγματικά με εξέπληξε! Παρόλο που χρησιμοποίησα μόνο μούργα το σαπουνάκι έγινε σκληρό, μυρίζει ευχάριστα και παράγει καλό και κρεμώδη αφρό. Δε κάνει βέβαια τον αφρό της καρύδας, με τις μεγάλες και πλούσιες μπουρμπουλήθρες, αλλα είναι αρκετά ικανοποιητικός (για τα δικά μου δεδομένα).

Τι είναι η μούργα;
Η μούργα είναι ένα παχύρρευστο υγρό, το κατακάθι του ελαιολάδου, η οποία αν καταναλωθεί δεν είναι επιβλαβής για την υγεία μας. Έχει όμως πικρή γεύση και δυσάρεστη όψη και μπορεί να αλλοιώσει τη γεύση του ελαιολάδου αν δε φιλτραριστεί. Το κατακάθι του ελαιολάδου γενικά θεωρείται η καλύτερη πρώτη ύλη για τη παραγωγή σαπουνιού. Αν ψάχνετε μούργα ρωτήστε σε ένα ελαιοτριβείο ή βρείτε έναν πλανόδιο πωλητή ελαιολάδου (όπως έκανα εγώ) και ζητήστε του μούργα. Βρέθηκα με 15 kg στα χέρια μου και μάλιστα δωρεάν. "Πλήρωσα" με μια μπάρα χειροποίητου σαπουνιού από προηγούμενη παρτίδα.



Η μούργα μοιάζει έτσι...



Εδώ βλέπετε πως διαχωρίζεται το εναπομείναν ελαιόλαδο από το κατακάθι.



Εδώ βλέπετε το έτοιμο σαπουνάκι. Μου ξέφυγε λίγο η φάση gel αλλά αν δε πάθεις δε μαθαίνεις!

Θεωρητικά όσο καλύτερης ποιότητας είναι το ελαιόλαδο που χρησιμοποιούμε, τόσο κατώτερης ποιότητας σαπούνι παράγουμε. Οξύμωρη η φράση αλλά είναι αληθινή. Τη πρώτη φορά που έφτιαξα σαπούνι χρησιμοποίησα extra παρθένο ελαιόλαδο, λόγω άγνοιας. Η χρήση καλού, extra παρθένου ελαιολάδου στο σαπούνι είναι απλά σπατάλη.
Το σαπούνι από μούργα είναι κατάλληλο για το δέρμα και τα μαλλιά, ακόμα και για το ευαίσθητο βρεφικό δέρμα, ενώ το σαπούνι από παρθένο ελαιόλαδο καλύτερο είναι να χρησιμοποιείται περισσότερο για το πλύσιμο ρούχων και πιάτων. Επίσης αντίθετα με το παρθένο ελαιόλαδο που έχει τα μικροπροβλήματα του, όπως διαβάσαμε στην ανάρτηση για το σαπούνι καστίλλης, η μούργα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της χωρίς τη προσθήκη άλλου ελαίου για ενίσχυση αφρισμού ή σκληρότητας. Επιπλέον δε ξηραίνει το δέρμα όσο το απλό ελαιόλαδο.
Οι μόνες συνταγές που βρήκα για παρασκευή σαπουνιού από μούργα είναι κάτι παλιές - παραδοσιακές αναδημοσιεύσεις όπου βράζουν το λάδι σε καζάνια όλη νύχτα και προσθέτουν νερό, σόδα και αλάτι. Ομολογώ πως δεν έχω καταλάβει πως ακριβώς γίνεται, δεν έχω καζάνια ούτε κάποιον "παλιό" να μου εξηγήσει τη διαδικασία. Οπότε πειραματίστηκα με τη ψυχρή μέθοδο. Και το αποτέλεσμα ήταν απροσδόκητα καλό.

Πως να φτιάξω σαπούνι με μούργα;
Απλά αντικαταστήστε το ελαιόλαδο της συνταγής με μούργα. Ζυγίστε τα υλικά σας με ακρίβεια και ακολουθήστε πιστά τα βήματα της ψυχρής μεθόδου. Μη κάνετε υπερλίπανση σε μεγάλο ποσοστό, ένα 5% είναι αρκετό. Κάντε την ανάμιξη σόδας - ελαίων σε χαμηλές θερμοκρασίες για να μη χαθούν τα ευεργετικά συστατικά του λαδιού. Η προσθήκη και άλλων τύπων ελαίων είναι θεμιτή, όχι όμως απαραίτητη.

Credits: oliveoil-epidavros

25 σχόλια:

  1. η παλιά διαδικασία είναι πολύ χρονοβόρα και φυσικά κουραστική. εκτός από τα καζάνια που είναι απαραίτητα, χρησιμοποείται και καυστική ποτάσα η οποία όπως γνωρίζουμε είναι επικίνδυνη αν δεν προσέξουμε.
    στο χωριό μου έφτιαχναν σχεδόν όλα τα σπίτια χειροποίητο σαπούνι με την συγκεκριμένη διαδικασία. υπήρχαν γιαγιάδες που γνώριζαν ακριβώς τις δοσολογίες και όλα τα στάδια παρασκευής.
    φτιάχναμε κι εμείς. ξεκινούσαμε αξημέρωτα και δεν τελειώναμε παρα μόνο αφού βράδιαζε. αν θυμάμαι καλά , πιθανόν να συνεχίζαμε και την επόμενη ημέρα αλλά δεν το λέω με σιγουριά.
    το αποτέλεσμα ήταν ένα παχύρρευστο υγρό το οποίο ρίχναμε σε μεγάλα καλούπια και το αφήναμε να "γίνει" για δύο μήνες περίπου.
    το όλο κόνσεπτ διαδραματιζόταν τους καλοκαιρινούς μήνες για πολλούς λόγους.
    πρώτον γιατί τότε είχαν "καθίσει" τα λάδια και διαλέγαμε την μούργα , δεύτερον γιατί τότε μπορούσαμε να ανάψουμε φωτιά στα καζάνια (διαφορετικά οι καιρικές συνθήκες δεν θα το επέτρεπαν) και τρίτο αλλά βασικότερο, ήταν οι πλέον κατάλληλες θερμοκρασίες για την ωρίμανση του σαπουνιού.
    στις 48 ώρες χαράζαμε τα σαπούνια κι από εκεί και έπειτα τα ξεχνούσαμε ώσπου να ωριμάσουν.
    πρόσφατα μάλιστα, ψάχνοντας στην αποθήκη, βρήκα τρείς πλάκες σαπούνι παρασκευασμένες με την παραπάνω μέθοδο, σε άριστη κατάσταση με λίγο σκούρο χρώμα, σαν μαγιά μπύρας να φανταστείτε. φυσικά και το χρησιμοποίησα. έφτιαξα απορρυπαντικό για το πλυντήριο και σαπουνάκια για το πρόσωπο, αυτά με την μέθοδο λιώνω και καλουπώνω.
    ήταν απίθανο !!! η καθαριστική του δύναμη ήταν καλύτερη από όσο φανταζόμουν και η αφριστική του ικανότητα, όσον αφορά στα σαπούνια προσώπου, ήταν αρκετά ικανοποιητική. δεν υπήρξαν ερεθισμοί και ήταν όλα τέλεια.
    δεν σας είπα όμως την ηλικία του συγκεκριμένου σαπουνιού. σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου και αφού με διαβεβαίωσε και η μητέρα μου γι' αυτό, το σαπουνάκι ήταν τουλάχιστον 20 ετών!!!
    απίστευτο έτσι;
    δεν θα έμπαινα ποτέ στην διαδικασία να φτιάξω σαπούνι με αυτή την μέθοδο. για πολλούς λόγους. περιμένω όμως να συλλέξω την μούργα από το υπέροχο λαδάκι μου και να την χρησιμοποιήσω καταλλήλως. ως τώρα χρησιμοποιώ καθαρό λάδι με καρυδέλαιο και τα σχετικά. ο επόμενος στόχος είναι το τηγανέλαιο για σαπούνι πλυντηρίου...

    αυτά και ευχαριστώ για το βήμα και για όλες τις συμβουλές...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημερα απο την Ικαρια πολυ καλες οι αναρτησεις σου ,αλλα σε αυτη εδω με την μουργα δεν εχω την ιδια γνωμη Κανω σαπουνια 10 χρονια και αυτο που εχω δει ειναι οτι η μουργα κανει μονο για την καθαριοτητα του σπιτιου !Τα σαπουνια με φρεσκο λαδι ειναι βαλσαμο για το δερμα γιατι εχουν ολες τις ιδιοτητες του ελαιολαδου Εξαλου γιαυτο δεν κανουμε σαπουνια σπιτικα Στις κρεμες που βαζουμε στο δερμα μας δεν βαζουμε το πιο φρεσκο λαδι ,γιατι λοιπον στα σαπουνια να βαζουμε τα κατακαθια?? Δεν σου κανω παρατηρηση απλως σου λεω την αποψη μου το εχω ψαξει πολυ το θεμα αυτο με πολλα πειραματα πανω μου!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Οι Αμερικάνοι λένε, ότι δεν το βάζω στο τραπέζι μου δεν το βάζω και στο σαπούνι μου. Σωστό, πλην ελαιολάδου. Για το ελαιόλαδο αντιστρέφεται το σκηνικό. Όσο χειρότερο το ελαιόλαδο (πχ μούργα) τόσο καλύτερης ποιότητας σαπουνάκι κάνει. Ακόμα ακόμα και το πυρηνέλαιο κάνει καλύτερο σαπουνάκι από το παρθένο ελαιόλαδο, αλλά ο λόγος που δεν το προτιμώ είναι γιατί μπορεί να περιέχει υπολείμματα οργανικών διαλυτών που χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή του πυρηνέλαιου από τους πυρήνες της ελιάς, πέραν της έκθλιψης και πίεσής τους στα πιεστήρια.

      Διαγραφή
  3. Γειά σου Μαριέττα. Εγώ πάλι διαφωνώ κάθετα μαζί σου, αλλά δεν έχει και μεγάλη σημασία. Σημασία έχει να ενημερωθεί ο κόσμος και να μη σπαταλάει το extra παρθένο ελαιόλαδο για το σαπούνι και να χρησιμοποιεί το "κατώτερης" ποιότητας κατακάθι, που δεν είναι καλό για τη διατροφή, αλλά τέλειο για σαπούνι. Και δε το λέω μόνο εγώ, οι περισσότεροι έχουν την ίδια άποψη. Ας κάνει ο καθένας την έρευνα του, οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Εγώ προσωπικές απόψεις και εμπειρίες καταθέτω στο blog και σίγουρα δε πληρώνομαι για να κάνω μαθήματα σαπωνοποιίας.
    Σε ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Φρίξο σε ευχαριστώ πάρα πολύ για το σχόλιο και τις πληροφορίες! Δεν έπρεπε να τα χρησιμοποιήσεις τα σαπούνια... Είναι μουσειακά κομμάτια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. εννοείται πως κράτησα ένα για συναισθηματικούς λόγους ! αλίμονο ! τόσος κόπος και τέχνη είναι κρίμα να πάνε χαμένα στην δίνη της καταστρεπτικής ιστορίας των χημικών σκευασμάτων !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλησπέρα,
    εμένα έπεσε στα χέρια μου πολυκαιρισμένο ελαιόλαδο, δεν μπορώ να πω ότι είναι μούργα, διαπίστωσα στην πορεία ότι έχει μεγάλο ποσοστό λιπαρών οξέων. Φτιάχνει καταπληκτικό σαπούνι, αλλά πήζει σχεδόν ακαριαία στην ανάμειξη με καυστική σόδα! Έτσι αναγκάζομαι να το αραιώνω σε μεγάλο ποσοστό με ηλιέλαιο, ώστε να έχω τον απαραίτητο χρόνο όταν το αδειάζω στις φόρμες.....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. όσο ποιο παλιό είναι το λάδι, τόσο οι δεσμοί των λιπαρών οξέων με την γλυκερόλη έχουν εξασθενίσει (αν υδρολυθούν τελείως τότε τα λιπαρά οξέα κατακάθονται και σχηματίζουν μούργα) οπότε αφού έχουν εξασθενίσει οι εστερικοί δεσμοί, μένει σχεδόν μόνο η εξουδετέρωση της βάσης (καυστική σόδα ή καυστική ποτάσα) με τα λιπαρά οξέα που είναι γρήγορη αντίδραση, γιαυτό παίρνεις γρήγορο ίχνος.

      Διαγραφή
  7. εγω ειμαι ελαιοπαραγωγος και βρηκα στο σπιτι της μανας μου λαδι παλιο που σχεδον εινε χασει το χρωμα τουμυριζε ταγγιλα και πειραματίστηκα φιαχνοντας σαπουνι. Δεν ξερω αν ηταν ιδεα μου αλλα μου μυριζε παρα το αρωμα που του εβαλα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν ταγκίσει το λάδι τότε τα ανώτερα λιπαρά οξέα (πχ παλμιτικό, ελαϊκό κτλ) σπάνε σε μικρότερα, τα οποία μπορεί και να είναι δύσοσμα, οπότε η περίσσειά τους στην υπερλίπανδη, θα δίνει αυτήν την δυσάρεστη οσμή. Αλλά επιπλέον, επειδή έχει μικρύνει η ανθρακική τους αλυσίδα, άρα και ο λιπόφιλός τους χαρακτήρας, οπότε δεν θα έχουν πολύ καλές απορρυπαντικές ιδιότητες γιατί δεν θα μπορούν να προσκοληθούν ισχυρά στους ρύπους.

      Διαγραφή
  8. Δημήτρη και Στράτο , κι εγώ το ίδιο έχω πάθει με ελαιόλαδο χρόνων που μου έδωσαν να κάνω σαπούνι.
    Εκτός από το ότι πήζει ακαριαία σε όλες τις θερμοκρασίες που δοκίμασα (από 25 μέχρι 45 έχω κάνει 5 δοκιμές) , μυρίζει πως να το πω....αυτή την νταγκίλα που δεν έχει φύγει ούτε κατά διάνοια μετά από 3 μήνες που το έφτιαξα!Από καθαρό μαζοχισμό δεν το έχω πετάξει ακόμα και το μυρίζω ανά τακτά χρονικά διαστήματα μήπως ξεμυρίσει (εδώ παρακαλώ πολύ γελάμε όλοι μαζί!!!).Το οξύμωρο είναι ότι το σαπούνι με τηγανόλαδο δεν έχει απολύτως καμία μυρωδιά , μυρίζει κλασσικά σαπούνι!!!Μπορεί κάποιος να το εξηγήσει αυτό και να μας διαφωτίσει?Τελικά σώζεται το ελαιόλαδο χρόνων ή το πετάμε?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ ΣΑΣ .
    ΕΧΩ ΜΙΑ ΑΠΟΡΙΑ ΠΩΣ ΘΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΟ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΓΡΗΓΟΡΟ ΠΗΞΙΜΟ ΣΤΟ ΣΑΠΟΥΝΙ ΜΕ ΜΟΥΡΓΑ??

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. den petas to ladi to tsiggizmeno aplos to tiganizis mia dio fores kai ksemirizi

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Έξυπνο αυτό GIANNHS KOKKALAS.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καταπληκτικό blog. Ωραια ιδέα GIANNHS KOKKALAS

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Καταπληκτικό blog. Ωραία ιδέα GIANNHS KOKKALAS

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. γεια!!!! καλα δεν υπαρχεισ!!!!!!!! ουτε η δουλεια σου υπαρχει!! μα να ρωτησω;;; εχω πεταξει 2 κιλα μουργα. δεν πηζει με τιποτα! μηπωσ να τηγανισω το λαδι; ευχαριστω εκ των προτερων..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Γεια σας! Φτιάχνω σαπούνια εδώ και 1 χρόνο, συνήθως με το περσινό λάδι ανακατεμενο με φρεσκο έτσι ώστε να μην έρχεται γρήγορα σε φάση trace! Πρόσφατα ανακάλυψα σε μια αποθήκη 3 μπουκάλια με τυποποιημένο λάδι το οποίο είχε λήξει από το 2013 κ σκέφτηκα ότι θα ήταν τέλειο για σαπούνι μιας και δεν μυριζε ταγκιλα ή κάτι άσχημο βέβαια είχε χάσει το αρωμά του και ήταν πιο σκούρο πράσινο! Χθες λοιπόν έκανα σαπούνι με 600 γρ από αυτό το ελαιόλαδο, 300 γρ λάδι καρύδας και 100 γρ καστορελαιο! Όλα πήγαν καλα, το σαπούνι έδεσε τέλεια και ήδη έχω ξεκαλουπωσει 2 κομμάτια τα οποία εμφανισιακά φαίνονται τέλεια αν και έχουν βγει λιγο πιο σκούρα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι μυρίζουν λιγο περίεργα και τα 40 γρ αιθεριου ελαίου λεβάντας που έβαλα δεν "φαίνονται", σχεδόν μπορώ να πω δε μυρίζει λεβάντα... Μεγάλη απογοήτευση... Φωτιστε με παρακαλώ! Τι έγινε??? :(

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Ξανάγειά σας!! Τελικά μόλις συνειδητοποίησα ότι ήταν ταγκισμενο το καστορελαιο το οποίο είχα αγοράσει πριν από κάνα 6μηνο! Οποτε αυτό ευθύνεται για την κακή μυρωδιά!! Εννοείται πως δε θα τα πετάξω τα σαπούνια, θα τα χρησιμοποιήσω για το πλύσιμο των πιάτων όπου και εκεί χρησιμοποιώ φυτικά σαπούνια! :) ευτυχώς ήταν τα τελευταία 100 γρ καστορελαιο.. :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Καλησπέρα, σήμερα δοκίμασα να φτιάξω σαπούνι από τηγανόλαδα. Η δοσολογία μου με βάση έναν υπολογιστή υλικών που βρήκα στο ίντερνετ ήταν 1 κιλό λάδι, 380 γραμμάρια νερό και 129 γραμμάρια σόδα. Τα ένωσα ακριβώς στους 45 βαθμούς και τα δύο. Ανακάτεβα για πάνω από μισή ώρα με κουτάλι χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Εκεί τα παράτησα και πετάχτηκα να δανειστώ ένα μιξεράκι με το οποίο συνέχισα για άλλα 15 λεπτά πάλι χωρίς αποτέλεσμα που όμως έδεσε ελάχιστα σε σχέση με όπως ήταν πριν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έγινε κρέμα. Έτσι έψαξα στο ίντερνετ και βρήκα άλλη συνταγή η οποία έχει λιγότερο νερό και περισσότερη σόδα. Δηλαδή, 1 κιλό λάδι, 300 γραμμάρια νερό και 140 γραμμάρια σόδα. Τα ένωσα με διαφορά 3 βαθμούς (41 και 44) και πάλι όμως δεν είχα αποτέλεσμα. Επειδή το μιξεράκι τα έπαιξε το ανακάτευα για περίπου 30-35 λεπτά χωρίς καμία αλλαγή στο μείγμα. Έτσι τα παράτησα και παρατήρησα το προηγούμενο μείγμα που το έβαλα σε κυπελλάκια ότι άρχισε κι έδενε μόνο του (μετά από 1 ώρα και κάτι). Τί μπορεί να συμβαίνει;;; Υποτίθεται ότι το ελαιόλαδο έρχεται πολύ γρήγορα σε trace. Φταίει ότι είναι τηγανόλαδο, ή ότι δεν έχω σωστό Blender;;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανακατεβε συνεχεια θα πηξει. Η στεροποιηση θα γινει μετα απο 6 μηνες.

      Διαγραφή
    2. Ανακατεβε συνεχεια θα πηξει λιγο. Μετα αστο σε καλουπι για εξι μηνες. Θα γινει τελειο.

      Διαγραφή
    3. nikos p ακριβως το ιδιο επαθα κι εγω χτες βραδυ που για πρωτη φορα προσπαθησα να φτιαξω σπιτικο σαπουνι.Το δικο μου λαδι ηταν εξτρα παρθενο ελαιολαδο .Το χτυπουσα με μιξερακι για σχεδον 2 ωρες και οταν αρχισε να τα φτυνει το σταμτησα απογοητευμενη.Τελικα επειδη λυπηθηκα να το πεταξω το εβαλα στο καλουπι και το αφησα να ησυχασει σε μια γωνια.. ξερει κανεις να μου πει αν αυτο το πραγμα γινει ποτε σαπουνι???

      Διαγραφή
  18. Αγαπητέ
    Drew Sens Informal14/9/16 16:44
    όπως έγραψα και σε προηγούμενο ποστ ανακάτεβε μέχρι να πήξει έστω λίγο και σε έξι μήνες θα έχεις ένα υπέροχο σαπούνι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Καλημέρα σας.

    Βλέπω ότι το σαπούνι βγαίνει πιο σκουρόχρωμο. Η μούργα ενδείκνυται για σαπούνι που θέλουμε να πετύχουμε χρώμα ή αλλοιώνεται το τελικό αποτέλεσμα;

    Ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σχόλια σε greeklish, με ενσωματωμένα links, με υβριστικό ή απαξιωτικό περιεχόμενο καθώς και σχόλια με διαφήμιση προϊόντων δε θα δημοσιεύονται. Οι συνταγές και οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο blog δεν υποκαθιστούν ιατρικές οδηγίες ή φαρμακευτική αγωγή. Παρακαλούμε συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν έχετε προβλήματα υγείας, πάσχετε από χρόνιες παθήσεις, είστε έγκυος ή θηλάζετε.

Print Friendly and PDF